قاعده افزایی در غزلیات شمس

سال انتشار: 1387
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 156

فایل این مقاله در 25 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_HLIT-1-1_002

تاریخ نمایه سازی: 19 مهر 1400

چکیده مقاله:

قاعده افزایی یکی از شیوه های آشنایی زدایی در مکتب فرمالیسم روس است. در این شگرد قواعدی بر قواعد زبان معیار افزوده می شود که موجب برجسته سازی در متن ادبی می گردد. لیچ (LEECH)، برجسته سازی را به دو شکل انحراف از قواعد حاکم بر زبان (هنجارگریزی) و افزودن قواعدی بر قواعد حاکم بر زبان (قاعده افزایی) امکان پذیر می داند. یاکوبسن معتقد است که فرآیند قاعده افزایی چیزی نیست جز توازن در وسیع ترین مفهوم خود و این توازن از طریق «تکرار کلامی» (VERBAL REPETITOION) حاصل می آید. صناعاتی که از طریق توازن حاصل می شوند، از ماهیتی یکسان برخوردار نیستند، به همین دلیل گونه های توازن را باید در سطوح تحلیلی متفاوتی بررسی کرد. استفاده از قاعده افزایی، دلالت بر توانایی شاعر در بهره­گیری از ظرفیت های زبانی، جهت ناآشنا ساختن و برجستگی زبان است که صورت گرایان روس آن را عامل شکل گیری اثر ادبی می دانند. «کوله ریج» (COLERIDGE) شاعر و منتقد انگلیسی بر آن بود که شاعر به واسطه قوه مخیله­ خود خاصه با استفاده از قاعده افزایی حجاب عادت را از برابر دیدگان می­زداید و واقعیت اشیا را به گونه­ای تازه­تر بر خوانندگان عرضه می دارد. در این پژوهش سعی بر آن است که غزلیات شمس را از طریق قاعده افزایی به عنوان یکی از شیوه هایی آشنایی زدایی در سطوح تحلیل آوایی و واژگانی مورد بررسی قرار داده تا گوشه هایی از زیبایی و برجستگی اشعار مولانا از این رهگذر بر ما آشکار گردد.

نویسندگان

فاطمه مدرسی

دانشگاه ارومیه

امید یاسینی

دانشگاه بوعلی سینا همدان