تاملی در تصویر های دانش بنیاد شعر انوری (مطالعه ی موردی: بررسی سه دانش نجوم، موسیقی و طب در ۵۱ قصیده ی انوری)
محل انتشار: دوفصلنامه تاریخ ادبیات، دوره: 9، شماره: 2
سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 169
فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_HLIT-9-2_008
تاریخ نمایه سازی: 19 مهر 1400
چکیده مقاله:
شعر کلامی است مخیل؛ یعنی آفرینش نگارههایی که برساختهی انگارههای شاعرانهاند، بوسیلهی واژگان بر گسترهی دو محور همنشینی و جانشینی زبان و دستبردن هنرور در سطح کلام و بیان پدیدار میشود. از قرن ششم، توامان با تغییر در سیاق سخنسرایی و حضور اصطلاحات دانشهای گوناگون در صورخیال شعر، برخی شاعران، اساس تصویرآفرینی شعر خود را برعناصر علوم نهادند. انوری در زمرهی شاعرانی است که شالودهی تصویرهای شعرش را بر اصطلاحات دانشهای مختلف نهاده. این جستار که به شیوهی کتابخانهای نوشته شده، ضمن بررسی اصطلاحات سه دانش نجوم، موسیقی و طب در دیوان انوری میکوشد تا به این پرسشها پاسخ دهد: ۱ بسامد اصطلاحات هر یک از دانشها به ترتیب کدام است؟ ۲ میان اصطلاحات علمی و دیگر واژههای بیت در محور همنشینی و از لحاظ بلاغی چه ارتباطی وجود دارد؟ ۳ انوری با چه شگردهایی، اصطلاحات مربوط به هریک از سه دانش مزبور را در تصویرهایش بازتابانده است؟ نتیجهی پژوهش نشان میدهد که بیشتر تصویرسازیهای انوری با بهرهگیری از عناصر علم هیئت بوده است و سپس اصطلاحات دانش موسیقی و در آخر اصطلاحات طبی. با تجزیهی تصویرهای دانشبنیان شعر انوری، ارتباط معناداری در محور همنشینی و شبکهی درهم تنیدهای از تلفیق واژهها و اصطلاحات سه دانش نجوم، موسیقی و طب با شگردهای بیانی و بدیعی مشاهده میشود.
کلیدواژه ها:
تصویر- انوری- دانشگرایی- نجوم- طب- موسیقی
نویسندگان
شهرام احمدی
عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران
مصطفی میردار رضایی
دانشجوی دکتری دانشگاه مازندران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :