سازوکارهای بین المللی و میزان بازدارندگی آنها در نقض حقوق بشر

یکی از موضوعات مهم دنیای امروز که مایه نگرانی جامعه بشری در دهه اول قرن بیست ویکم است، نقض فراگیر حقوق بشر در سراسر جهان، توسط دولت های مختلف، نسبت به اتباع خود و یا دیگر ملیت ها و اقوام است. تمهیدات مختلف بین المللی مشخصا پس از جنگ جهانی دوم و تاسیس سازمان ملل، برای جلوگیری از نقض حقوق بشر یا کم کردن دامنه آن، اتخاذ شده است. این تمهیدات و سازوکارها به اختصار عبارت است از: تدوین و تصویب اسناد متعدد بین المللی، تبیین موازین و مفاهیم حقوق بشر، سوق دادن دولت ها به سمت تصویب آن اسناد، ایجاد التزام و تعهد قراردادی برای اجرای آنها و نیز تاسیس نهادهای گوناگون نظارتی و اجرایی که جدیدترین آنها شورای حقوق بشر و دیوان کیفری بین المللی است. جز دیوان کیفری بین المللی که می تواند تصمیمات اجرایی بازدارنده بگیرد، سایر سازوکارهای نظارتی، از ضمانت اجرایی لازم برخوردار نیستند. دیوان کیفری بین المللی هم با وجود پذیرش اهمیت و مثبت بودن آن، عملا بازدارندگی لازم را در مقابل نقض بی شمار حقوق انسان ها از سوی انواع دولت ها در گوشه وکنار دنیا ندارد. در این فضای تیره وتار و نومیدکننده باز هم باید دل سوزان، انسان دوستان و طرف داران واقعی حقوق بشر از تلاش بازنایستند و به منظور عرفی کردن و آمره کردن قواعد اساسی حقوق بشر مجاهدت بیشتری کنند.