اثر تیمارهای بیولوژیکی بذر بر مقاومت گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare L) به تنش عنصر سنگین مس در مرحله جوانه زنی و گیاهچه ای

به منظور بررسی اثر قارچ تریکودرما (Trichoderma virens) به همراه باکتری های آزوسپریلیوم (Azospirillum brasilense) و ازتوباکتر (Azotobacter chroococcum) بر جوانه زنی و رشد گیاهچه گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare L.) در تنش عنصر مس آزمایشی در سال ۱۳۹۱ به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح نیترات مس (صفر، ۴۰، ۸۰ و ۱۲۰ میلی گرم در لیتر) و چهار سطح تیمار بیولوژیکی بذر (شاهد، قارچ تریکودرما، آزوسپریلیوم+ ازتوباکتر و تلفیق تریکودرما+ آزوسپریلیوم+ ازتوباکتر) بود. براساس نتایج به دست آمده افزایش غلظت عنصر مس موجب کاهش صفات وزن تر ریشه چه و گیاهچه، طول ریشه چه، ساقه چه و گیاهچه و ۵۰ درصد جوانه زنی شد در صورتی که ضریب آلومتری را به صورت معنی داری افزایش داد. پاسخ وزن تر گیاهچه (۳۵/۰=R۲)، طول گیاهچه (۶۸/۰=R۲) و طول ساقه چه (۷۱/۰=R۲) به غلظت نیترات مس به صورت خطی بوده و با افزایش آن به ترتیب با شیب ۰۲۹/۰-، ۰۱۹/۰- و ۰۰۷/۰- کاهش نشان دادند. ولی روند تغییرات وزن تر (۵۰/۰=R۲) و طول ریشه چه (۸۶/۰=R۲) و ضریب آلومتری (۷۷/۰=R۲) در برابر افزایش غلظت عنصر مس به صورت معادله درجه دوم بود. همچنین تلقیح قارچ تریکودرما وزن تر ریشه چه (به میزان ۲۳ درصد) و تلقیح باکتری های آزوسپریلیوم+ازتوباکتر، موجب بهبود صفات آغاز، ۵۰ درصد و پایان جوانه زنی و همچنین میانگین زمان جوانه زنی نسبت به شاهد شدند. همچنین کاربرد توام تریکودرما و آزوسپریلیوم+ازتوباکتر آغاز جوانه زنی را حدود ۱۹ درصد کاهش، ولی پایان و یکنواختی جوانه زنی را به ترتیب حدود ۱۳و ۳۳ درصد افزایش داد. در مجموع به نظر می رسد تیمار بیولوژیکی بذر با قارچ و باکتری موجب بهبود شاخص های جوانه زنی و گیاهچه ای در گیاه دارویی رازیانه تحت تنش عنصر مس خواهد شد.