بازخوانی جبر و اختیار در ساحت آموزه های عرفانی

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 84

نسخه کامل این مقاله ارائه نشده است و در دسترس نمی باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_SCJA-18-4_003

تاریخ نمایه سازی: 27 مهر 1400

چکیده مقاله:

«جبر و اختیار» اگرچه ماهیتا مسئله ای کلامی است اما به دو دلیل به ساحت عرفان نیز راه یافت: پیشینه کلامی عارفان و اقتضای برخی مباحث عرفانی. راهیابی  این بحث کلامی در ساحت عرفان اسلامی موجب شد تا به اقتضای دقت نظرها و نکته سنجی های عارفان در مباحث توحیدی و ماجرای ظهورات اسمائی، مباحث جبر و اختیار گستره و عمق فزون تری یابد و گره گشایی های فراوانی صورت گیرد. اما استناد به برخی متشابهات کلام و عدم توجه نظام مند به جامع سخنان عارفان شائبه جبرگرایی عارفان را برای برخی موجب شده است.  این نوشتار با تکیه بر محکمات کلمات عارفان، سه محمل مهم جبرانگاری را که خاستگاهی صرفا عرفانی و نه کلامی دارند، تبیین و به اقتضای مجال، در مسیر پاسخگویی و رفع شبهات و سوء فهم ها برآمده و در نهایت، تایید کننده گونه ای اختیار، البته با رویکرد عرفانی است. این سه محور عبارت است از: سریان فیض الهی در عوالم امکانی؛ تجلی و حکومت اسماء جلاله الهی؛ اعیان ثابته و سر القدر.

نویسندگان

رضا حسینی فر

عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز

زینب خداداد

دانشجوی دکتری عرفان اسلامی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آشتیانی، سیدجلال الدین، شرح فصوص قیصری، مقدمه هانری کربن، ...
  • آملی، حیدر، جامع الاسرار و منبع الانوار، تهران، علمی و ...
  • ____، جامع الاسرار، به کوشش هانری کربن و عثمان اسماعیل ...
  • ابن ترکه، صائن الدین، تمهید القواعد، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ ...
  • ابن عربی، محی الدین، الفتوحات المکیه، بیروت: دار صادر، بی ...
  • ____، الفتوحات المکیه، تصحیح عثمان یحیی، قاهره، نشر الهیئه المصریه ...
  • ____، فصوص الحکم، تحقیق و تعلیق ابوالعلا العفیفی، تهران، الزهرا ...
  • ____، فصوص الحکم، قاهره، دار احیاء الکتب العربیه، ۱۹۴۶ م ...
  • امین، سیده نصرت (بانوی اصفهانی)، مخزن العرفان در تفسیر قرآن، ...
  • جامی، عبد الرحمن، الدره الفاخره فی تحقیق مذهب الصوفیه، تهران، ...
  • ____، نقد النصوص فی شرح نقش الفصوص، تهران، وزارت ارشاد ...
  • الجندی، موید الدین، شرح فصوص الحکم(الجندی)، قم، بوستان کتاب، ۱۴۲۳ ...
  • جهانگیری، محسن، محیی الدین ابن عربی چهره برجسته عرفان اسلامی، ...
  • خمینی، روح الله، ترجمه مصباح الهدایه الی الخلافه و الولایه، ...
  • ____، شرح دعای سحر، ترجمه سید احمد فهری، تهران، اطلاعات، ...
  • ____، طلب و اراده، ترجمه و شرح سیداحمد فهری، تهران، ...
  • ____، تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و مصباح الانس، تهران، ...
  • ____، آداب الصلاه، چ۷، قم، موسسه تنظیم و نشر آثار ...
  • خوارزمی، تاج الدین حسین، شرح فصوص الحکم، تحقیق و تصحیح ...
  • دادبه، اصغر، «جبر و اختیار»، دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۷، ...
  • دزفولیان، کاظم، شرح گلشن راز( دزفولیان)، تهران، طلایه، ۱۳۸۲ ...
  • دهداری شیرازی، محمد بن محمود، شرح خطبه البیان، چ۲، تهران، ...
  • سبزواری، محمد ابراهیم، شرح گلشن راز، تحقیق و تصحیح پرویز ...
  • غزالی، ابوحامد محمد، احیاء علوم الدین، ترجمه موید الدین خوارزمی، ...
  • ____، مصباح الانس بین المعقول و المشهود، بیروت، دار الکتب ...
  • قیصری، داود، شرح فصوص الحکم، ج۲، تصحیح حسن حسن زاده ...
  • کاشانی، عزالدین، مصباح الهدایه، ج۱، به کوشش جلال الدین ...
  • کاشانی، عبد الرزاق، مجموعه رسائل و مصنفات کاشانی، تهران، میراث ...
  • ____، لطائف الاعلام فی اشارات اهل الالهام، ج۱، قاهره، مکتبه ...
  • مستملی بخاری، اسماعیل، شرح التعرف لمذهب التصوف، تهران، اساطیر، ۱۳۶۳ ...
  • مصباح یزدی، محمد تقی، معارف قرآن، قم، موسسه در راه ...
  • مظاهری، عبدالرضا، شرح تعلیقه ایت الله العظمی امام خمینی ...
  • موسوی تبار، مصطفی، انسان از آغاز تا انجام (سیری در ...
  • هجویری، ابو الحسن علی، کشف المحجوب، تهران، طهوری، ۱۳۷۵ ...
  • همدانی، عین القضات، دفاعیات عین القضاه همدانی(شکوی الغریب)، به کوشش ...
  • یزدان پناه، یدالله، مبانی و اصول عرفان نظری، نگارش عطاء ...
  • نمایش کامل مراجع