ابتکار فیض کاشانی در تبیین نظریه ی امر بین الامرین

سال انتشار: 1394
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 247

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_SCJA-15-1_006

تاریخ نمایه سازی: 27 مهر 1400

چکیده مقاله:

مقاله ی حاضر مساله ی جبر و اختیار را از دیدگاه فیض کاشانی مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه رسیده است که وی طرفدار نظریه ی امربین الامرین است اما تبیینی که از این نظریه ارائه نموده با تبیین دیگران متفاوت است؛ او برای تبیین این نظریه، قائل به یک نظریه ی ابتکاری با عنوان «تفویض اختیار به انسان» شده و علی رغم تلاش برای نفی جبر و تفویض و اثبات امربین الامرین، به نظر می رسد به نوعی به نظریه ی تفویض نزدیک شده است هرچند تفویض مورد نظر او ظاهرا با نظریه ی تفویض مصطلح متفاوت است؛ چرا که نظریه ی تفویض به معنای استقلال انسان در افعال ارادی خود و نفی خالقیت و فاعلیت خداوند نسبت به آن افعال است در حالی که نظریه ی «تفویض اختیار به انسان» بنا بر ادعای صاحبش با خالقیت و فاعلیت خداوند منافاتی ندارد؛ زیرا همان گونه که خداوند قدرت دارد بنده را مجبور بر کاری کند، قدرت دارد اراده و اختیار را به او تفویض کند و این نه تنها با عمومیت خالقیت و قضا و قدر الهی منافات ندارد بلکه موکد آن نیز می باشد.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

علیرضا فارسی نژاد

عضو هیئت علمی گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه شیراز

علیرضا زارعی

دانش آموخته فلسفه و کلام اسلامی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • «فان الآراء اربعه: اثنان فاسدان و هما الجبر و التفویض ...
  • «و من نظر الی السبب الاول و قطع النظر عن ...
  • «فما تاخر متاخر الا لانتظار شرطه، ...» ...
  • «تعلق قضائه بها لیس بالحتم و الالجاء؛ بل بان جعل ...
  • «... فهو مع علوه ... یتنزل منازل الاشیاء و یفعل ...
  • مراد از جبر مجامع، همان جبر و ضرورت علی و ...
  • «… و اضطراریته لا تدافع کونه اختیاریا کیف، و انه ...
  • «فان الآراء اربعه: اثنان فاسدان و هما الجبر و التفویض ...
  • «فمن نظر الی الاسباب القریبه للفعل و رآها مستقله قال ...
  • «و لما کان من جمله الاسباب و خصوصا القریبه منها ...
  • «فقد ظهر ان مشیئتنا لیست تحت قدرتنا ... فنحن مضطرون ...
  • «... فنحن مضطرون فی الجمیع، فنحن فی عین الاختیار مجبورون؛ ...
  • «پس در اختیار، مجبور است و بیاختیار، اختیار میکند و ...
  • «کما ان الله سبحانه قادر علی ان یلجی العبد فی ...
  • «فان الآراء اربعه: اثنان فاسدان و هما الجبر و التفویض ...
  • « ... و اما من نظر حق النظر فقلبه ذو ...
  • « ... و کذلک الافعال، فانها منسوبه الی الموجودات من ...
  • فکما انه لیس شان الا و هو شانه، فکذلک لیس ...
  • « اما نفی الجبر فظاهر لتفویض العزم و الاراده الی ...
  • « ... ایها الجبری! فالفعل ثابت لک بمباشرتک ایاه و ...
  • «فنسبه الفعل و الایجاد الی العبد صحیح، کنسبه الوجود و ...
  • برخی از محققین تا چهارده قرائت از نظریه امربین الامرین ...
  • نمایش کامل مراجع