تحلیل تطبیقی چیستی و کارکردانگاره در شئون مختلف حیات انسانی از منظر متون دینی و میراث فلاسفه مسلمان

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 206

فایل این مقاله در 23 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JNIR-6-11_006

تاریخ نمایه سازی: 1 آبان 1400

چکیده مقاله:

شناخت نفس از اهم معارفی است که آموزه های وحیانی و عقلانی بر نقش اساسی آن تاکید دارند. احساس، گفتار، رفتار و موضع گیری انسان مبتنی بر عللی می باشد که یکی از عوامل بسیار مهم و نادیده گرفته شده آن، «انگاره» است که قلمرو تاثیر آن، تمام ابعاد زندگی بشری را دربرمی گیرد. از آنجا که مدیریت انگاره، فرع بر شناخت آن می باشد، این جستار با روش تحلیل گزاره ای و سیستمی، «ماهیت و کارکرد» انگاره را در افکار و اعمال آدمی بررسی می کند. مسئله تحقیق به طور مستقیم در دو علم فلسفه و روان شناسی ریشه داشته و محقق می کوشد با رویکرد فلسفی و وجودشناختی، چیستی انگاره و نقش آن در فلسفه اسلامی و متون دینی را توضیح دهد. انگاره، صورت ذهنی قدرتمند و دارای تاثیر ناخودآگاه است که می تواند به تدریج برجسته شده، جانشین موضوع واقعی شود و به سبب تغییر نگرش، چارچوب کلی افکار و تعامل در مورد آن موضوع را تعیین کند و از طریق منطق رجحان، در تصمیم گیری شخص، تاثیر گذارد. ماهیت و کارکرد انگاره میان حکمای مسلمان - و به شکل متعالی در دیدگاه ملاصدرا - تحت عنوان «قوه خیال» به نحوی دقیق تر تبیین می شود. در تعالیم آسمانی اسلام نیز نقش انگاره با تعبیر «ظن» مورد تاکید قرار گرفته و به اصلاح آن توجه شده است. هدف پژوهش پیش رو، شناخت صحیح انگاره در پرتو آموزه های وحیانی و عقلانی است تا از طریق توجه به آن، زمینه های لازم برای کنترل و اصلاح انگاره در ابعاد مختلف زندگی فراهم گردد و با کاستن از عواقب عدم التفات به این بعد پنهان، گامی مهم در مسیر معرفت نفس و نیل به حیات طیبه، برداشته شود.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

سید مجتبی میردامادی

عضو هیات علمی دانشگاه تهران

علیرضا نوروزی

طلبه سطح چهار و دانشجوی دکتری مبانی نظری اسلام دانشگاه تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریمفرامرزقراملکی،احد، (۱۳۹۸)، «خیال به مثابه نفس حیوانی، بازشناسی خیال ...
  • ________، قدرت انگاره؛ تهران: مجنون؛۱۳۹۵ش ...
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۴۰۴)، الشفاء(طبیعیات)، قم: کتابخانه آیت ...
  • ________،(۱۳۵۳)، منطق دانشنامه علائی،به کوشش محمدمعین، تهران: دهخدا ...
  • ________، [بی تا]، الاشارات والتنبیهات، باشرح نصیرالدین طوسی،حیدر آباد، بی ...
  • بهمنیار، ابن مرزبان (۱۳۷۵)، التحصیل، تهران:دانشگاه تهران ...
  • رازی، فخرالدین (۱۴۱۱)،المباحث المشرقیه، قم: بیدار ...
  • ________، (۱۳۷۳)، شرح عیون الحکمه، تهران:موسسه الصادق۷ ...
  • صدرالمتالهین، محمدبن ابراهیم، (۱۹۸۱)، الاسفار الاربعه، بیروت:دارالاحیاء التراث ...
  • ________، (۱۳۶۳)، مفاتیح الغیب، تهران: موسسه تحقیقات فرهنگی ...
  • ________، (۱۳۸۲)، الشواهدالربوبیه فی المناهج السلوکیه،تصحیح مصطفی محقق داماد،تهران:بنیاد حکمت ...
  • ________، (۱۳۸۳)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه،تصحیح علی اکبر رشاد، ...
  • ________، (۱۳۸۲)، الشواهدالربوبیه فی المناهج السلوکیه،حواشی حاج ملاهادی سبزواری،تصحیح سید ...
  • ________، (۱۳۴۱)، عرشیه،ترجمه غلام حسین آهنی،تهران: مولی ...
  • ________، (۱۳۸۱)، کسر الاصنام الجاهلیه، تهران:بنیاد حکمت صدرا ...
  • ابن عربی (۱۲۹۳)، الفتوحات المکیه،مصر: بولاق ...
  • فارابی، ابونصر (۱۹۹۵)، آراء اهل المدینه الفاضله، بیروت: الهلال ...
  • طباطبایی، محمد حسین (۱۳۸۲)،اصول فلسفه و روش رئالیسم،شرح مرتضی مطهری،تهران: ...
  • ________ ، (۱۳۹۱)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم:موسسه اسماعیلیان ...
  • مطهری، مرتضی (۱۳۷۰)،مجموعه آثار؛ تهران:صدرا ...
  • ویکی پدیا،قانون جذب، قانون-جذب fa.m.wikipedia.org/wiki/کلینی، محمد بن یعقوب (۱۳۶۹)، اصول ...
  • مجلسی، محمد باقر (۱۴۰۳)، بحارالانوارالجامعه لدرر الاخبارالائمهالاطهار، بیروت: دارالاحیاءالتراث العربی ...
  • قمی، عباس (۱۳۹۵)، کلیات مفاتیح الجنان، قم:آیین دانش ...
  • ابن فارس، احمد (۱۳۸۷)، ترتیب عجم المقاییس اللغه، قم:پژوهشگاه حوزه ...
  • راغب اصفهانی، حسین (۱۴۰۴)، المفردات فی غریب القرآن، بی جا، ...
  • طیب حسینی، سید محمود (۱۳۹۰)، «معناشناسی ظن در قرآن کریم»، ...
  • ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی،[بی تا]، منتخب قرهالعیون النواظرفی الوجوه ...
  • فیروزآبادی، مجدالدین (۱۴۲۱)، بصائر ذوی التمیز، قاهره، بی نا ...
  • طبرسی، فضل بن حسن (۱۳۷۴)، جوامع الجامع، ترجمه احمدشادمهری، مشهد: ...
  • بیستونی، محمد (۱۳۹۰)، تفسیر مجمع البیان جوان، قم:بیان جوان ...
  • اهل سرمدی،نفیسه (۱۳۹۴)،«از خیال ابن عربی تامعرفت شناسی صدرایی»،جاویدان خرد، ...
  • حداد، وحیده، شاملی، نصرالله (۱۳۹۰)، «تاملی در خیال از دیدگاه ...
  • سهروردی، شهاب الدین (۱۳۸۴)، حکمه الاشراق،ترجمه وشرح سیدجعفرسجادی، تهران: انتشارات ...
  • ________، (۱۳۷۹)، مجموعه مصنفات، تهران: بی نا ...
  • ________، (۱۳۷۲)، مجموعه مصنفات،تصحیح هانری کربن، تهران:موسسه تحقیقات فرهنگی ...
  • داوری اردکانی، رضا (۱۳۸۳)، فلسفه تطبیقی،تهران: ساقی ...
  • ابراهیمی دینانی، غلامحسین (۱۳۸۵)، «فرق بین خیال متصل ومنفصل»، فصلنامه ...
  • انصاریان، زهیر (۱۳۸۵)، «بازشناسی عناصر فلسفه هنر برمبانی حکمت صدرایی»، ...
  • اکبریان، رضا (۱۳۸۸)، «قوه خیال وعالم صورخیالی»، آموزه های فلسفی-کلامی، ...
  • وفائیان، محمدحسین (۱۳۹۵)، «تبیین کارکردقوه خیال درصدورافعال عاقلانه ازانسان با ...
  • کرمانی، حسین (۱۳۸۹)، انگاره های ذهنی، www.sciencepeak.com/?p=۷۴۱۴خاتمی، محمود (۱۳۸۷)، اندیشه ...
  • میرهادی، سیدمهدی؛ نوروزی رضاعلی؛ بختیارنصرآبادی، حسنعلی (۱۳۹۲)، «رابطه خیال و ...
  • سعادتی خمسه، اسماعیل؛ «شان معرفتی قوه خیال در نقد اول ...
  • آزمندیان، علیرضا، (۱۳۸۸)، تکنولوژی فکر، تهران: نشر مولف ...
  • D`Andrade` R. G. (۱۹۹۲), Schemas and Motivation, Cambridge: Cambridge University ...
  • Garro` L. C. (۲۰۰۰), “Remembering What One Knows and the ...
  • نمایش کامل مراجع