بررسی تاثیر خشکسالی بر آبهای زیرزمینی در حوضهی آبی دهگلان کردستان
سال انتشار: 1391
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 198
فایل این مقاله در 21 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
این مقاله در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JPHGR-44-1_002
تاریخ نمایه سازی: 5 آبان 1400
چکیده مقاله:
دشت دهگلان یکی از بزرگترین دشت های کشاورزی استان کردستان بوده و قطب کشاورزی استان به شمار می رود. روند روبهرشد جمعیت در دهه های اخیر، توسعهی اجتماعی و اقتصادی، رونق کشاورزی در منطقه و نیز، توسعهی صنایع متوسط و کوچک در دشت دهگلان، موجب افزایش برداشت از منابع آبی زیرزمینی در این منطقه شده است. بنابراین، هدف از این پژوهش بررسی واکنش آبهای زیرزمینی نسبت به خشکسالی ها در دوره های مختلف با توجه به ویژگی دوره های خشک از نظر شدت و طول دوره است. در این پژوهش داده های اقلیمی، هیدرومتری و آمار ۵۱ حلقه چاه مشاهده ای در حوضهی دهگلان طی دورهی آماری ۱۳۶۵ تا ۱۳۸۳ استفاده شده است. ابتدا دوره های رخداد، شدت و مدت خشکسالی در حوضه با استفاده از روش SPI محاسبه شد. سپس رگرسیون چندمتغیره میان فراسنج های اقلیمی و آبهای سطحی با سطح آبهای زیرزمینی و نیز رگرسیون یک متغیره میان دبی در خروجی حوضه با سطح ایستابی، بهکمک نرم افزار اس پلاس در سطح اطمینان ۹۵% بررسی شد. در ادامه، تغییرات سطح ایستابی در ارتباط با دوره های خشکسالی بررسی شده و در محیط GIS و بهروش کریجینگ پهنه بندی شد. نتایج نشان دهندهی معنا دار نبودن فراسنج های اقلیمی در ارتباط با سطح ایستابی است؛ اما تغییرات دبی، دارای ضریب تعیین ۷۱% با سطح ایستابی است. تغییرات سطح ایستابی در ارتباط با شدت و طول دوره های خشکسالی نشان می دهد که با توجه به برداشت بیش از اندازهی مجاز از سفرهی آب زیرزمینی، خشکسالی های طولانی-مدت، تاثیر مخرب تری نسبت به دوره های کوتاه تر در افت سطح ایستابی داشته اند. همچنین پهنه بندی خشکسالی در سطح حوضه و سطح ایستابی دشت با استفاده از تحلیل های مکانی و فضایی در GIS نشان می دهد که افت سطح ایستابی، افزونبر شدت و طول خشکسالی نسبت به کاهش تراکم آبراهه در رودخانه نیز حساسیت قابل توجهی دارد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
جواد خوشحال
دانشیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشکدهی علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان
حسنعلی غیور
استاد گروه جغرافیای طبیعی، دانشکدهی علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان
مسعود مرادی
کارشناسی ارشد اقلیم شناسی، دانشکدهی علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان