مطالعه‎ی همدید تیپ‎های هوای غالب منطقه‎ی سیستان (ایستگاه زابل)

برای شناخت تیپ‎های همدید آب‎وهوایی در سیستان، از داده‎های روزانه‎ی ۱۴ متغیر اقلیمی ایستگاه زابل در بازه ی زمانی ۰۱/۰۱/۱۳۵۴ تا ۳۰/۱۲/۱۳۸۳ شمسی، در آرایه‎ای با آرایش P_(m×n) (متغیرهای جوی روی ستون‎ها و روزها روی سطرها) استفاده شده است. نخست، برای شناخت و کشف منابع اصلی پراش در اقلیم سیستان، تحلیلی از مولفه‎ی اصلی روی نمره‎های استاندارد آرایه‎ی داده‎های اولیه با آرایش ۱۴×۱۰۸۲۵ انجام گرفت. نتایج این تحلیل نشان داد که سه مولفه‎ی اصلی دمایی رطوبتی، بادی و بارشی، قادر به تبیین ۸۷ درصد از پراش داده‎ها بوده و به‎عنوان مولفه‎های اصلی تاثیرگذار انتخاب شدند. در گام بعدی، از آرایه‎ی مقادیر مولفه‎های اصلی، به‎عنوان ورودی برای تحلیل خوشه‎ای و شناخت تیپ‎های همدید استفاده شده است. اجرای تحلیل خوشه‎ای پایگانی (فاصله‎ای) با روش ترکیب ترتیبی روی نمره‎های مولفه‎ها، شش تیپ هوای متفاوت سیستان را نشان داد. این تیپ‎های هوا عبارتند از: تیپ هوای گرم، بدون بارش و نسبتا آرام؛ تیپ هوای گرم و خشک، بدون بارش و بادی؛ تیپ هوای سرد، کم‎بارش و بادی؛ تیپ هوای پربارش (بارش‎مند)، معتدل و نسبتا بادی؛ تیپ هوای بسیارگرم و خشک، بدون بارش و پرباد و تیپ هوای خیلی سرد، آرام و کم‎بارش. بررسی ویژگی‎های تیپ‎های هوا و مقایسه‎ی آنها با یکدیگر نشان داد که بارش و سرما در اقلیم منطقه، به‎شدت متمرکز بوده و دوره ی فعالیت آنها بسیار محدود است. از سوی دیگر، تیپ‎های هوای گرم و خشک، بخش بزرگی از سال را در کنترل خود دارند. چهار الگوی اصلی، فشار تراز دریا، رفتار و وضعیت تیپ‎های هوای منطقه را تبیین و توجیه می‎کنند.