توالی سندنویسی روی یک ورق در تهران دوره قاجار: بررسی موردی وقف نامه های ۱۲۹۵ و ۱۲۹۸ ه.ق حاجی عبدالله تاجر بلورفروش

متون داستانی و مطبوعاتی را با سرعت می خوانیم، اما آیا محقق و فهرست نگار مجاز است اسناد و مدارک دست نویس را سریع بخواند و ثبت نماید؟ در این جا با تمرکز روی وقف نامه ای از تهران که در تاریخ های ۱۲۹۵ و ۱۲۹۸ ه.ق روی یک صفحه به ابعاد ۲۹×۶۱ سانتی متر تنظیم شده موضوع بررسی شده است. این بررسی نشان داد که واقف اعیانی (اشجار و ابنیه) سه قطعه باغ را نخست در سال ۱۲۹۵ ه.ق به صورت مفصل و ارض (زمین) را در مرحله ای دیگر به سال ۱۲۹۸ ه.ق در حاشیه همان وقفنامه به اختصار وقف کرده است. این روش را می توان «توالی سندنویسی روی یک ورق در دوره قاجار» نامید. در این روش محرر سند دوم به دلیل «وحدت موضوعی» بین هر دو سند، به صورت مختصر سند دوم را با استفاده از واژگان کلیدی تنظیم می کرده است. در این سند «سجل وقوعی و اعترافی» اهمیت زیادی دارد، چرا که با این نوع سجل، دو سند جداگانه از حیث زمانی یک جا تصدیق شده است.