تحلیل مقایسه ای و پایش اثربخشی الگوی مشارکتی جیگ ساو و تدریس سنتی در آموزش محیط زیست شهری

سابقه و هدف: تدریس مشارکتی به عنوان یکی از روش های تدریس نوعی رابطه بین فردی است که خلاء استفاده از آن در انتقال مفاهیم محیط زیستی و پایش آنها کاملا احساس می‎شود و انجام پژوهش هایی بر پایه این نوع تدریس، در انتخاب موثرترین روش انتقال مفاهیم، به آموزشگران محیط زیست و فعالان این حوزه کمک شایانی خواهد کرد. چراکه میتواند در رشد مهارت های بین فردی، ذهنی و مهارت های سطح بالای تفکر انتقادی تاثیر داشته باشد و موجب یادگیری بیشتر، به خاطر سپاری موثرتر اطلاعات و لذت بیشتر فراگیرنده از کلاس درس شود. از آنجا که هدف اصلی این پژوهش مقایسه و پایش اثربخشی آموزش مباحث محیط زیست شهری با استفاده از روش یادگیری مشارکتی جیگ‎ساو و روش سنتی است این سوال مطرح میشود که کدامیک از روش ها برای انتقال مفاهیم محیط زیست شهری موثرترند و با گذشت زمان میزان ماندگاری مفاهیم محیط زیستی ارائه شده چگونه است.مواد و روش ها: این پژوهش از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با دو گروه مشارکتی و سنتی است. جامعه آماری شامل دانش آموزان پسر مقطع سوم ابتدایی شهر اهواز است که برای نمونه گیری از روش خوش های تصادفی استفاده شد. حجم نمونه شامل ۶۲ نفر است که ۳۲ و ۳۰ نفر آنها به ترتیب در گروه روش تدریس مشارکتی جیگساو و گروه روش تدریس سنتی قرار گرفتند. همسان بودن گروه ها از طریق اجرای پیش آزمون سنجیده شد و پایایی آزمون از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ۸۴/۰ به دست آمد. روش های یادگیری به مدت ۳ هفته متوالی اجرا شد و یک هفته و سپس یک ماه پس از پایان مداخله پس آزمون به عمل آمد. نمرات با استفاده از روش اندازه اثر، آزمون t مستقل و همبسته با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.نتایج و بحث: نتایج آزمون t مستقل از پیش آزمون گروه های مشارکتی و سنتی نشان داد که میزان آگاهی از تمامی مباحث محیط زیست شهری در میان دانش آموزان یکسان بوده و تفاوت معنادار میان این دو گروه مشاهده نشد. میانگین گروه مشارکتی و سنتی در پیشآزمون مباحث محیط زیست شهری به ترتیب ۶۸/۱۸ و ۶۶/۱۸ به دست آمد. در حالی که نتایج پس آزمون یک هفته پس از اعمال مداخله نشان داد که میانگین گروه مشارکتی و سنتی به ترتیب ۲۸/۲۶ و ۱۰/۲۳ محاسبه شد. میانگین پسآزمون یک ماه پس از اعمال مداخله نیز به ترتیب ۶۵/۲۵ و ۹۳/۲۱ به دست آمد و میانگین حاصل از پسآزمون گروه مشارکتی یک هفته و یک ماه پس از مداخله در سطح معناداری نسبت به میانگین گروه سنتی بالاتر شد. نتایج آزمون اندازه اثر نشان داد که اندازه اثر روش مشارکتی جیگساو در بازه زمانی یک هفته پس از مداخله آموزشی ۸۷۰/۱ و در بازه زمانی یک ماه پس از آموزش مشارکتی ۱۳۷/۲ است. همچنین، با توجه به نتایج آزمون t همبسته بین میزان آگاهی قبل از مداخله و یک هفته بعد از اجرای دورهی آموزشی تفاوت معنادار مشاهده شد. یک ماه پس از اجرای دورهی آموزشی میانگین میزان آگاهی در روش مشارکتی از ۲۸/۲۶ به ۶۵/۲۵ و در روش سنتی از ۱۰/۲۳ به ۹۳/۲۱ تغییر نمود که در مقایسه با قبل از اجرای دورهی آموزشی، تفاوت معناداری مشاهده شد. نتایج حاصل نشان داد، دانشآموزانی که از طریق یادگیری مشارکتی طبق الگوی جیگساو به یادگیری میپردازند، مطالب و مباحث را نسبت به دانشآموزانی که از طریق یادگیری سنتی آموزش دیده اند، بهتر یاد می گیرند.نتیجه گیری: نتایج تحلیل داده ها نشان داد که میزان آگاهی از مباحث محیط زیست شهری در میان دانش آموزانی که به روش مشارکتی جیگساو آموزش دیده بودند، در سطح معناداری بالاتر از دانش آموزان آموزش دیده به روش سنتی بود. همچنین نتایج حاصل از پایش اثربخشی، برتری روش مشارکتی جیگساو را نسبت به روش آموزش سنتی تایید نمود.