برخی نیازهای بوم شناختی و چگونگی بهره وری از گونه Seidlitzia rosmarinus در اراضی بیابانی استان یزد

گیاهان به عنوان یکی از اجزای مهم در بخش زنده اکوسیستم های مرتعی روابط تنگاتنگی با دیگر اجزای آنها دارند. حفاظت، احیا و توسعه پایدار در بخش منابع طبیعی مستلزم شناخت هر چه بیشتر این روابط می باشد. به همین انگیزه دراین پژوهش به بررسی و معرفی برخی ویژگی ها درگونه Seidlitzia rosmarinus پرداخته شده است. برای دستیابی به این مهم ، ابتدا تیپ های گیاهی واجد گونه های اشنان در محدوده نقشه های پوشش گیاهی مطالعه شده در استان یزد مجزا گردید. دیگر نتایج پژوهشی مرتبط با این گونه ودیگر گیاهان سازگار در رویشگاه های آن مرور گردیده و به جمع بندی آنها پرداخته شد. نتایج نشان داد که رویشگاه اشنان در سطحی بالغ بر ۶۰۰ هزار هکتار از اراضی واقع در حاشیه کویرهای استان یزد گسترش دارند. ۱۰ تیپ گیاهی با گونه غالب اشنان و ۹ تیپ گیاهی دیگر دارای گیاه دوم یا سوم از این گونه می باشند. این تیپ های گیاهی عمدتا در حدود ارتفاعی ۹۰۰ تا ۱۷۵۰ متر از سطح دریا واقع شده و میزان بارندگی آنها کمتر از ۱۰۰ میلی متر در سال است. بالا بودن سطح سفره آب زیرزمینی و شوری خاک دو ویژگی بارز اراضی مساعد برای گسترش این گونه است . گیاه اشنان در اوایل پاییز به گل دهی می رسد و بذر دهی آن نیز در اوایل آذر ماه رخ می دهد .تولید بذر زیاد و سرعت بالای جوانه زنی از جمله خصوصیات مثبت در زادآوری آن محسوب می شود. این گیاه به خوبی مورد استفاده شتر واقع می شود به طوری که ارزش رجحانی آن در چرای آزاد پس از گونه تاغ و در مرتبه دوم قرا رمیگیرد. چنانچه علوفه این گیاه به طور دستی نیز در ا ختیار شتر قرار داده شود، ارجحیت غذایی بالایی را دارا خواهد بود. جهت جلوگیری از پدیده پژمردگی درگیاه اشنان، بهره برداری سالانه به صورت چرای آزاد به وسیله شتر در اراضی مستعد آن قابل توصیه است. علاوه بر آن می توان با هرس کف بر در دوره دو ساله ، علوفه برداشت شده را در ترکیب با گیاهان دیگر به صورت دستی در اختیار شتر قرار داد و با اینکه با سوزاندن ، نمک کربنات سدیم از آن ها استحصال نمود. ایجاد یا احیاءپوشش گیاهی در اراضی حاشیه کویر با استفاده از این گونه و به همراه دیگر گیاهان شورپسند میسر می باشد.