پژوهشی تطبیقی درباره دیه کودکان نامشروع، از دیدگاه فقه مذاهب اسلامی و حقوق موضوعه ایران

مبحث دیه کودک نامشروع از سویی به کرامت انسانی مرتبط است و از سوی دیگر به نهاد خانواده و اهمیت پایبندی به آن، سوال اساسی این است که به خاط رحفظ کیان خانواده آیا می توان این کودکان را از حقوق اجتماعیشان محروم ساخت؟ برخی از فقهاء به خاطر ارتکاب جرم والدین، هیچ دیه ای برای کودک نامشروع قائل نشده اند و آنان را در زمره کفار حربی قرار داده اند، این رویکرد با قاعده نفی وزر و آیات قرآن کریم در تعارض بوده، لذا قابل پذیرش نیست. دسته دیگر از فقیهان، کودکان نامشروع را از شمول روایات دیه مسلمان خارج کرده اند و قائل به انصراف ادله، از این کودکان بوده و می گویند اصل عدم اسلام آنان است؛ لذا دیه آنان را همچون کفار ذمی در نظر گرفته اند. به نظر می رسد انصراف ادله مورد نقد است و اصل عملی نیز تاب مقاومت در برابر اماره راندارد. گروه سومی از محققین قائل به همسانی دیه کودک نامشروع با کودک مشروع فقط در مواردی هستند که کودک به سن تمیز یا بلوغ رسیده و اظهار اسلام کند: به نظر می رسد محروم کردن کودکان نامشروع از حقوقشان به جهت ارتکاب حرام، از سوی والدین دچار ایراد و اشکال است. از این رو قائل به یکسانی دیه کودک نامشروع با کودک مشروع در تمامی موارد و به صورت مطلق هستیم.