فرایند ارزیابی طرح های پیاده راه سازی خیابان ها

پیاده راه سازی یکی از رویکردهای متاخر در حوزه طراحی شهری است که از طریق تامین بستر حضور شهروندان به ترویج زندگی جمعی و رونق فضاهای شهری، به ویژه در حوزه­های مرکزی و تاریخی شهرها، کمک بسزایی می­کند. فارغ از میزان موفقیت این طرح­ها، موج این رویکرد در سال­های اخیر به فضاهای شهری ایران نیز رسیده است، لیکن همچنان در مورد چگونگی گزینش خیابان ها برای پیاده راه سازی و آثار احتمالی این طرح­ها وفاق نظری نیست. در مقاله حاضر، با تاکید بر اهمیت ارزیابی این طرح­ها، به منظور کاهش اثرات منفی پیاده راه سازی و فراهم آوردن پایه­ای برای ارتقای آن­ها، سعی در تدوین فرایندی بالنسبه کل­نگر برای ارزیابی پیاده­راه­ها با اتکا بر ساختاری تحلیلی سلسله مراتبی شده است. برای دستیابی به فرایند ارزیابی مزبور، از روش تحقیق کیفی مبتنی بر شواهد استفاده شده است. به این منظور گردآوری داده­ها از سه طریق صورت گرفته است: مطالعه متون نظری، مصاحبه نیمه­ساختارمند با ۵ نفراز متخصصان حوزه طراحی شهری و مصاحبه با ۳۰ نفر از ساکنان و کسبه و کاربران در ۳ پیاده راه موجود در شهر تهران، و تحلیل داده ها نیز از طریق تحلیل محتوای متون نظری و متن پیاده شده مصاحبه­ها.دستاورد نهایی حاکی از آن است که بررسی عوامل و معیارهای رویه ای، به منظور تغییر در روندهای تصمیم گیری پیاده راه سازی خیابان ها، به ویژه معیارها و چارچوب­های اقتصادی، مدیریتی و انتفاع ذی نفعان اصلی از فرایند مزبور، تقدمی راهبردی بر حصول معیارهای ماهوی دارد. مهم­ترین معیارهای ماهوی نیز که برای ارزیابی گام­به­گام طرح­ها به شیوه­ای مکان­محور، بر پایه کاهش اثرات منفی و بیان توجیه لازم برای طرح، اولویت می­یابند، در زمینه ارزیابی امکانات بالقوه مکان در جذب پیاده با تاکید بر عملکردهای مختلط و امکان بستن خیابان، بر ترافیک سواره مطرح می­شوند.