بررسی آشنایی زدایی در استعارات دیوان ابن فارض و کلیات مولوی

آشنایی زدایی شگردی است که ادیب از آن سود­می جوید تا جهان متن را به چشم مخاطب بیگانه­بنمایاند و موضوع را به­گونه ای بیان­نماید تا درک دلالت های معنایی دشوار به­نظر­رسد. این انحراف از کاربرد متعارف یک اتفاق زبانی و واسطه­ای برای شناخت سبک ادبی شمرده­می شود. نگارندگان در جستار حاضر به روش تحلیلی به بررسی شگرد آشنایی زدایی در استعارات اشعار ابن فارض و مولوی می­پردازند. تحقیق نشان از آن دارد که استعاره تماثلی در سروده­های ابن فارض جایگاهی را به خود اختصاص­نداده و بسامد آن در عرفان عاشقانه او نسبت به عرفان زاهدانه بیشتر است. استعاره تجسیدیه در اشعار این دو شاعر با بسامد نزدیک به هم رعایت­شده، اندیشه های انتزاعی آنان را دنبال­می نماید و نشان از دلبستگی­شان به تاملات درونی -عرفانی است. هر دو شاعر با انتخاب شگرد تزاحم استعاره سبب دیریابی معنا شده اند تا از این طریق با برجسته­نمودن الفاظ خویش، سبب لذت ادبی مخاطبین را فراهم­آورند.