مضمون آفرینی و نمادپردازی از شطرنج در متون منظوم عرفانی
محل انتشار: فصلنامه عرفان اسلامی، دوره: 15، شماره: 57
سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 222
فایل این مقاله در 23 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_IAUZ-15-57_002
تاریخ نمایه سازی: 22 آبان 1400
چکیده مقاله:
استفاده از مضامین متنوع، گوناگون و به تبع آن نمادپردازی، از جمله شیوههای شاعران و عارفان برای بیان مطالب و مافیالضمیر است. با توجه به تعدد آبشخورهای مضمونآفرینی که خود تحت تاثیر عوامل گوناگونی هستند، شاعران عارفی همچون سنایی، عطار، مولوی، سعدی، حافظ، عراقی، اوحدی و... برای پرورش هر چه بیشتر و انتقال اندیشههای عرفانی خود از همه امکانات زبانی و بیانی از جمله تامل برانگیزترین بازی؛ یعنی شطرنج – که در ارتباط مستقیم با حماسه و تداعی صحنههای رزم است و در ظاهر هیچ تناسبی با اندیشههای عرفانی ندارد- به بهترین شکل ممکن استفاده کردهاند. نوشته حاضر بر آن است تا با بازخوانی دقیق آثار منظوم عرفانی، به تحلیل ابیاتی که اصطلاحات شطرنج در آن به کار رفته است، بپردازد. حاصل پژوهش حاکی از تسلط کامل برخی از شاعران عارف به خصوص مولوی به این بازی است؛ چراکه مهمترین مباحث عرفانی و اندیشههای شاعرانه را با دقایق و ظرایف شطرنج، به نحو احسن بیان کردهاند.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
ناصر علیزاده خیاط
استاد تمام زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان. ایران.
مهدی رمضانی
دانشجوی دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی.ایران.