گازهای گلخانه ای ، تغییرات جهانی آب و هوا و اثرات آن بر سلامت در ایران

کشور ایران با بیش از 70 میلیون نفر جمعیت یکی از کشورهای حوزه مدیترانه می باشد که از لحاظ اقلیمی در شرایط خشک و نیمه خشک قرار دارد، بطوریکه میانگین سالانه بارش برای آن 242 میلیمتر بوده و فقط 6/67% از کل منابع آبی آن قابل استحصال برای آشامیدن می باشد. انتشار جهانی گازهای گلخانه ای باعث تغییرات آب و هوایی شده و چنانچه بررسی های جهانی نشان می دهد در 2 دهه اخیر میانگین دمای زمین 1 درجه سانتی گراد افزایش یافته است. این تغییرات باعث دگرگونی هایی در شرایط آب و هوایی کشور ها شده است، از آن جمله می توان به بروز حوادث غیر مترقبه ای مثل بروز سیل، طوفانهای شن و ماسه، آب شدن یخهای قطبی، خشکسالی و سرما زدگی در بسیاری کشورها نام برد. تغییرات آب و هوائی، بطور مستقیم و غیر مستقیم، بر سلامت مردم اثر گذار بوده و باعث بروز بیماریهای واگیردار و غیر واگیر همچنین عوارض نامطلوب می گردد. گرم شدن و خشکسالی سبب کاهش منابع آب شده، شاخص های بهداشتی را کاهش می دهد . از طرف دیگر ریسک ابتلا به بیماریهای منتقله ناشی از آب و غذا را بالا می برد. سرمازدگی و خشکسالی هر یک بر روی کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی اثر گذاشته در بسیاری جوامع باعث بروی سوء تغذیه می گردد، همچنین به جهت حفظ محصولات کشاورزی و افزایش بهره وری از منابع آب و خاک زیر کشت، کاربرد سموم و کودهای شیمیائی افزایش یافته عوارض ناشی از کاربرد مواد شیمیائی برای افراد در معرض و استفاده کنندگان از محصولات کشاورزی بروز می کند. تغییرات آب و هوایی ایران که در 5 سال اخیر اتفاق افتاده است، مواردی از بروز بیماری التور، مالاریا ، بیماریهای تنفسی، کاهش محصولات کشاورزی را نشان می دهد. با توجه به مقابله با خشکسالی های بوجود آمده، در سازمان ها و دستگاه های اجرائی برنامه هایی از جمله استفاده بهینه از منابع آب به کمک احداث سدها و طرح های ابخیزداری، بیابان زدائی و مقابله با طوفانهای شن و ماسه، فرسایش خاک پیش بینی شده است. بررسی ناشی از تبعات سلامتی این برنامه ها در مناطقی مثل سیستان و بلوچستان، شهرهای حاشیه کویر نشان می دهد در این نواحی افزایش بروز مالاریا، لیشمانیوز بطور معنی داری افزایش یافته است. مقابله با شرایط جهانی تغییر آب و هوا می بایست با محوریت سلامت برنامه ریزی و مدیریت گردد. این مبحث در آخرین نشست UNFCC نایروبی در نوامبر 2006 نیز بطور جدی عنوان شده و کشورهای تحت تاثیر را به ارزیابی شاخص های سلامت و مد نظر قرار دادن شاخص های متاثر از آن نظیر بروز بیماریهای واگیر ، سوء تغذیه، افزایش کاربری مواد شیمیایی در کشاورزی و دامپروری، بروز بیماریهای غیر واگیر، بالا امدن آب دریاها، اثرات اجتماعی ناشی از ترک مناطق مسکونی، تخلیه شهرها توصیه کرده است.