بررسی و مطالعه ترکیبات اسانس گیاه بومادران Achillea milefollium در مراحل مختلف نمو

بومادران هزاربرگ با نام علمی Achillea millefolium L. گیاهی پایا، ایستاده و از خانواده کاسنی می باشد. این گیاه در نقاط مختلف ایران و جهان می روید. گیاه بومادران عمدتا حاوی اسانس، فلاونوئید، آلکالوئید و تانن است و دارای خواص درمانی مختلف می باشد. با توجه به کاربرد وسیع اسانس گیاه بومادران در زمینه های گوناگون دارویی، آرایشی- بهداشتی و غذایی تصمیم بر آن شد که ترکیبات شیمیایی موجود در اسانس این گیاه در مراحل مختلف نمو گیاه شناسایی گردد. گیاه Achillea millefolium از نیمه تیر ماه تا اوایل مرداد ماه ۱۳۹۳ در طی مراحل قبل از گلدهی، بعد از گلدهی و مرحله میوه دهی از منطقه دیزین واقع در استان تهران، جمع-آوری گردید. اسانس نمونه ها پس از خشک شدن کامل گیاه، به روش تقطیر با آب و با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج شد و پس از تعیین درصد اسانس هر نمونه، از دستگاه های کروماتوگرافی گازی GC)) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) جهت شناسایی کیفی و کمی ترکیب های تشکیل دهنده اسانس ها استفاده گردید. آلکان های نرمال بیشترین درصد ترکیبات اسانس گیاه را در هر سه مرحله تشکیل می دهند که درصد این دسته از ترکیبات در طی سه مرحله نمو ذکر شده به ترتیب معادل ۸/۴۶%، ۱/۴۲% و ۴/۳۲% کل اجزاء اسانس ها می باشد. نرمال آلکان نونادکان نیز در هر سه مرحله بیشترین درصد ترکیبات تشکیل دهنده اسانس را نسبت به سایر اجزاء دارد بطوریکه در مرحله قبل از گلدهی، ۵/۳۰%، در مرحله گلدهی، ۳/۲۷% و در مرحله میوه دهی، ۹/۱۸% کل اجزاء اسانس را این ترکیب تشکیل می دهد.