بررسی نقش و عملکرد منوچهر اقبال بر صدارت نفت (۱۳۵۶-۱۳۴۲ ش /۱۹۶۳-۱۹۷۷ م)

سال انتشار: 1393
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 216

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JHRU-6-3_006

تاریخ نمایه سازی: 7 آذر 1400

چکیده مقاله:

شهاب شهیدانی( عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه لرستان ) sh.shahab@yahoo.com ۰۹۱۶۸۶۰۸۲۲۶ سعید حیدری ( کارشناس ارشد تاریخ ) heydari.ikiu@gmail.com چکیده بی تردید نفت از جمله منابع مهم درآمدهای اقتصادی ایران می باشد که سهم بسزایی در روند توسعه و رشد و نیز ممانعت از آن در جامعه ایرانی ایفا نموده است. تحولات تاریخی صنعت نفت در عصر پهلوی دوم هنوز نیازمند بررسی دقیق و موشکافانه است و این مهم با توجه به صدارت منوچهر اقبال در دوره ای حساس چندان مورد تحلیل و بررسی قرار نگرفته است. عملکرد اشخاص و اتخاذ تصمیمات درست یا نادرست آنان در دوران صدارت خود بر صنعت عظیم نفت در دوران پهلوی اول و دوم هر چند با فراز و فرودهایی همراه گردید اما روند طی شده در سازمان مدیریتی صنعت نفت از جمیع جهات عمق وابستگی رجال سیاسی و صاحبان قدرتی را نشان می دهد که به نوعی بقای حکومت پهلوی را تضمین کردند. حضور منوچهر اقبال و انتصابش بر ریاست شرکت ملی نفت ایران به مدت چهارده سال نه تنها باعث بوجود آمدن رقابتهای شدید داخلی و شکاف میان نظامهای سیاسی و اجتماعی داخل کشور گردید بلکه رشد قارچ گونه ی شرکتها و کمپانی های نفتی دولت های اروپایی به منظور سیطره بر این منابع را به دنبال داشت. این مقاله در صدد است که به چگونگی حضور منوچهر اقبال بر ریاست صنعت نفت ایران و سپس به روابط دو سویه اقبال با رجال سیاسی در عرصه ی تصمیم گیری نفتی بپردازد. در ادامه به عواملی که موجب تشدید مدیریت بحران اقبال در صنعت نفت و همچنین انعقاد قراردادهای نفتی از سوی وی با دول غربی نظیر امریکا، ایتالیا، فرانسه و... گردید،اشاره می شود. سوال محوری این پژوهش آن است که عملکرد اقبال بر صنعت نفت ایران چه تاثیر مهمی در بعد سیاسی،اقتصادی واجتماعی بر حکومت محمد رضاه شاه ایجاد نمود؟ در پاسخ باید گفت که ضعف سیستم اداری اقبال و زد وبندهای سیاسی ودخالتهای نابجا درامورات نفتی ازسوی رجال وابسته به دربار و خود شاه با آگاهی از عدم آشنایی اقبال از صنعت بزرگ نفت و همچنین وابستگی و وفاداری زایدالوصف اقبال نسبت به شاه و رژیم پهلوی و همسویی وی با خواسته های سیاسی شاه از نفت باعث بروز تعارضات فراوانی در اقتصاد و صنعت در حال رشد ایران شد. این امر با حلقه ی ناکارآمد کارشناسان و مدیران سیاسی و نفتی حکومت وقت تکمیل گردید. واژگان کلیدی: نفت ، منوچهر اقبال ، محمد رضا شاه ، پهلوی دوم ، قراردادهای نفتی

نویسندگان

شهاب شهیدانی

دانشگاه لرستان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آبادیان، حسین، (۱۳۸۳)، دو دههواپسینحکومتپهلوی، تهران: موسسه مطالعات وپژوهشهای سیاسی ...
  • ازغندی، سیدعلیرضا، (۱۳۸۴)، روابطخارجی، دولتدستنشانده (۱۳۰۰-۱۳۵۷)،تهران: قومس ...
  • ، (۱۳۸۴)، تاریختحولاتسیاسیو اجتماعیایران (۱۳۲۰-۱۳۵۷)، چ۳، تهران: سمت ...
  • پهلوی، اشرف، (۱۳۸۷)، در حسرتآرزوهایبربادرفته، تهران: کیهان ...
  • اختریان، محمد، (۱۳۷۵)، نقشامیرعباسهویدادر تحولاتسیاسی-اجتماعیایران (بهمن۴۲ - مرداد۵۶)، تهران: علمی ...
  • اسناد لانه جاسوسی، (بی تا)، ج۱:دانشجویانمسلمانپیروخطامام، تهران ...
  • بهزادی، علی، (۱۳۸۰)، شبهخاطرات، ج۲، چ۲، تهران: علم ...
  • بهنود، مسعود، (۱۳۷۰)، از سیدضیاءتا بختیار؛ دولت هایایراناز اسفند۱۲۹۹ تابهمن۱۳۵۷، ...
  • تفصلی، ابوالقاسم، (۱۳۷۳)، خاطراتجهانگیر تفضلی،به­کوشش یعقوب توکلی، تهران: حوزه تبلیغات ...
  • ، (۱۳۸۱)،سرگذشتیاز پیشنوشته؛ ناگفته هاییاز تاریخمعاصر،تهران: موسسه مطبوعاتی عطایی ...
  • تربتی سنجایی، محمود، (۱۳۷۵)، قربانیانباورو احزابسیاسیایران، تهران: آسیا ...
  • حزبایراننوینبهروایتاسنادساواک، (۱۳۷۰)، ج۱، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخ وزارت اطلاعات ...
  • ذوقی، ایرج، (۱۳۷۰)، مسائلسیاسی-اقتصادیو نفتایران، تهران: پاژنگ ...
  • راسخی لنگرودی، احمد، (۱۳۸۴)، موجنفت؛ تاریخنفتایرانازامتیازتا قرارداد، تهران: اطلاعات ...
  • راجی، پرویز، (۱۳۸۲)،خدمتگذار تختطاووس، ترجمه ح.ا.مهران، چ۱۱، تهران: اطلاعات ...
  • رجالعصرپهلوی؛ دکترمنوچهر اقبال بهروایتاسنادساواک، (۱۳۶۱)، تهران: مرکز بررسی اسناد انقلاب ...
  • رزاقی، ابراهیم، (۱۳۶۷)، اقتصادایران، تهران: نی ...
  • زندگیو خاطراتامیرعباسهویدا، (۱۳۷۵)، با مقدمه ای از سید­علی جمال زاده ...
  • سوداگر، محمدرضا، (۱۳۶۹)، رشدروابطسرمایه داریدرایران؛مرحلهگسترش، تهران: اندیشه ...
  • سفری، محمدعلی، (۱۳۷۳)، قلموسیاست؛ ازکودتای۲۸مردادتاترورمنصور، ۲ج، تهران: نامک ...
  • شاهدی، مظفر، (۱۳۷۹)، مردیبرایتمامفصول؛ اسداللهعلموسلطنتمحمدرضاپهلوی، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش ...
  • شه بخش، عظیم، (۱۳۷۳)، دادشاه؛پژوهشیدرتاریخمعاصربلوچستان، تهران: نوید ...
  • صفایی، ابراهیم، (۱۳۸۰)، خاطره هایتاریخی، تهران: کتابسرا ...
  • صنعتنفتایراندردورانسلسلهپهلوی، (۱۳۵۰)، تهران: روابط عمومی صنعت نفت ایران ...
  • طلوعی، محمود، (۱۳۷۴)، بازیگرانعصرپهلوی(ازفروغیتافردوست)، ۲ج، چ۳، تهران: علمی ...
  • عالیخانی، علیقلی، (۱۳۷۷)، یادداشت هایعلم، ج۲، تهران: کتابسرا ...
  • علم، اسدالله، (۱۳۷۷)، یادداشت هایعلم، ج۱، تهران: مازیار ...
  • عاقلی، باقر، (۱۳۷۳)، شرح حالرجالسیاسیونظامیمعاصرایران، ج۱، تهران: نامک ...
  • عبده، جلال، (۱۳۶۸)، خاطراتدکتر ­جلال عبدهیاچهل­سالدرصحنهقضایی،سیاسیودیپلماسیایرانوجهان، ج۲، تهران: رسا ...
  • فرودست، حسین، (۱۳۷۱)، ظهوروسقوطسلطنتپهلوی؛جستارهاییازتاریخمعاصرایران،ویراستار عبدالله شهبازی، ۲ج، تهران: اطلاعات ...
  • فخیمی، قباد، (۱۳۸۳)، سیسالنفتایران،ازملیشدننفتتاانقلاباسلامی، تهران: مهراندیش ...
  • فرمانفرماییان، منوچهر و رخسان فرمانفرماییان، (۱۳۷۷)، خونو نفت؛ خاطراتیکشاهزادهایرانی، ترجمه ...
  • فوران، جان، (۱۳۸۵)، مقاومتشکننده؛تاریختحولاتاجتماعیایرانازصفویهتاسال هایپسازانقلاب، تهران: رسا ...
  • گلشاییان، عباسقلی، (۱۳۷۷)، گذشته هاو اندیشه هایزندگی؛ خاطراتمن، ج۲، تهران: ...
  • گذشتهچراغراهآیندهاست، تاریخایراندرفاصلهدوکودتا (۱۲۹۹-۱۳۳۲)، (۱۳۶۱)،پژوهش گروهی جامی، چ۲، تهران: ققنوس ...
  • الموتی، مصطفی، (۱۳۶۸)، ایراندر عصر پهلوی، ج۳ و۱۲، لندن: پگاه ...
  • لاینگ، مارگارت، (۱۳۷۱)، مصاحبهباشاه، ترجمه اردشیر روشنگر، تهران: البرز ...
  • مینا، پرویز، (۱۳۷۷)، تحولصنعتنفتایران،نگاهیازدرون، تهران: پژوهشگاه نفت ...
  • میلانی، عباس، (۱۳۸۲)، معمایهویدا، چ۵، تهران: آتیه ...
  • موحد، محمدعلی، (۱۳۷۰)، خوابآشفتهنفت،ج۲، تهران: کارنامه ...
  • ، (۱۳۴۹)، نفتماومسائلحقوقیآن، تهران: خوارزمی ...
  • موزلی، لئونارد و محمود طلوعی، (۱۳۶۸)، بازیقدرت، تهران: هفته ...
  • مهدوی، عبدالرضا هوشنگ، (۱۳۸۴)، سیاستخارجیایراندر دورانپهلوی (۱۳۰۰-۱۳۵۷ )،چ۶، تهران: پیکان ...
  • نجمی، ناصر، (۱۳۷۳)، بازیگرانسیاسیعصررضاشاهیو محمدرضاشاهی، تهران: انیشتن ...
  • وزیری، شاهرخ، (۱۳۸۰)، نفتوقدرتدرایران؛ ازقناتتالولهنفت، ترجمه مرتضی ثاقب فر، تهران: ...
  • اسنادومجلات. سازمان اسناد انقلاب اسلامی ...
  • مرکز سازمان اسناد موسسه مطالعات و تاریخ معاصر ایران ...
  • مجله خواندنیها و نشریات (شرق) ...
  • نمایش کامل مراجع