ابن واضح یعقوبی (م۲۸۴ق) و آثار او در میراث مکتوب

سال انتشار: 1391
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 173

فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JHRU-4-1_005

تاریخ نمایه سازی: 11 آذر 1400

چکیده مقاله:

احمد بن ابی یعقوب اسحاق بن واضح یعقوبی اصفهانی مصری (م۲۸۴ق) از بزرگ ترین و پیشگام ترین دانشمندان «موالی» است. او را می توان معلم و پدر جغرافیای اسلامی و تاریخ نگاری جهانی با ویژگی های عقل گرایانه دانست. گرایش دینی- مذهبی و وسعت تسلط علمی او در حوزه تاریخ، جغرافیا، شعر و نجوم و گیاه شناسی و مطالعات اجتماعی، وی را بر صدر طبقه دانشمندان بنام اسلامی- شیعی نهاده است. برآیند بسیاری از شواهد و دلایل تاریخی که ظاهرا برای نخستین بار در این گفتار گرد آمده است، باعث تعمیق شناخت ما نسبت به زوایای کمتر شناخته شده شخصیت، منزلت روایی، مذهب، منابع و مشایخ، جایگاه تاریخی، سیاسی و آثار علمی او خواهد شد. کناره گیری خاندان یعقوبی از مرکز خلافت شرقی و سکونت آنان در آفریقا را می توان یکی از دلایل غفلت مورخان و رجال شناسان و فهرست نویسان از یعقوبی دانست. با وجود این، در کتاب های تاریخ و البلدان او می توان شواهد فراوانی مبنی بر تشیع دوازده امامی وی یافت. پس از یعقوبی که در کتابش، البلدان به برخی ویژگی های خاندان و نیز آثارش اشاره کرده است، ابن یونس مصری، مسعودی و ابوعمرکندی سه مورخی هستند که در قرن چهارم به کتاب های وی اشاره کرده اند. حموی نیز در سده هفتم از مطالب آنها را اقتباس کرده و در اثر کم بدیلش، معجم الادباء آورده است. 

نویسندگان

حسین عزیزی

استادیار دانشگاه اصفهان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن اثیر، عزالدین ابوالحسن علی بن ابی الکرم (۱۹۶۵) الکامل ...
  • ابن ادریس، ابوجعفرمحمدبن منصور حلی (۱۴۱۰ق) السرائر، قم: موسسهالنشرالاسلامی.. ...
  • ابن اعثم، ابومحمداحمد(۱۹۹۱م) کتاب الفتوح، تحقیق علی شیری، بیروت: دارالاضواء.. ...
  • ابن بلخی (۱۳۷۴ش) فارسنامه، شیراز: بنیاد فارس شناسی. ...
  • ابن تغری بردی، جمال الدین یوسف بن تغری بردی (بی ...
  • ابن حبان، ابوحاتم، محمد تمیمی بستی ( ۱۳۹۳ق) کتاب الثقات، ...
  • ( ۱۹۹۳م)، الصحیح، تحقیق شعیب الارنووط، بیروت: موسسه الرساله، ط ...
  • (بی تا) کتاب المجروحین، محمود ابراهیم زاید، مکه المکرمه: دار ...
  • ابن حجر، احمدبن علی ( ۱۴۱۵ق) الاصابه فی تمییزالصحابه، تحقیق ...
  • ابن سعد، ابوعبدالله (بی تا) الطبقات الکبری، تحقیق احسان عباس، ...
  • ابن شادی (بی تا) مجمل التواریخ و القصص، به کوشش ...
  • ابن عبدالبر، ابوعمریوسف بن عبدالله (۱۴۱۲م) الاستیعاب فی معرفه الاصحاب، ...
  • (۱۳۸۷) التمهید، تحقیق مصطفی احمد و محمد عبدالکبیر، الاسلامیه، مغرب: ...
  • ابن عبدالبر، ابوعمریوسف بن عبدالله ( ۱۴۲۱) جامع بیان العلم ...
  • ابن عدی، ابواحمدعبدالله ( ۱۹۹۸م) الکامل فی ضعفاء الرجال، تحقیق ...
  • ابن عدیم، کمال الدین عمربن احمد (بی تا) بغیهالطلب فی ...
  • ابن فقیه، احمدبن محمدبن اسحاق همدانی (۱۴۱۶ق) کتاب البلدان، بیروت: ...
  • ابن قتیبه، ابومحمدعبدالله بن مسلم دینوری (بی تا) المعارف، تحقیق ...
  • ابن کثیر، ابوالفداء اسماعیل بن کثیر (۱۴۰۸) البدایه والنهایه، تحقیق ...
  • ابن ماکولا، علی بن هبهالله (بی تا) اکمال الکمال، بیروت: ...
  • ابن ندیم، محمد بن اسحاق البغدادی (۱۳۴۳ش) الفهرست، به کوشش ...
  • ابن یونس، ابوسعید عبدالرحمن بن احمد (۱۴۲۱ق) تاریخ ابن یونس ...
  • الیان سرکیس، یوسف (۱۴۱۰ق) معجم المطبوعات العربیه والمعربه، قم: مکتبه ...
  • امین، السید محسن(بی تا) اعیان الشیعه، تحقیق و تخریج: حسن ...
  • بروکلمان، کارل (بی تا) تاریخ الادب العربی (الجزءالثالث) نقله الی ...
  • بستوی، عبدالعلیم عبدالعظیم (۱۹۹۹م) المهدی المنتظر فی ضوء الاحادیث والاثارالصحیحه، ...
  • بغدادی، اسماعیل باشا (۱۹۵۱)هدیهالعارفین (افست) بیروت: داراحیاءالتراث العربی.. ...
  • (بی تا) ایضاح المکنون، تصحیح رفعت بیلکه الکیسی (افست) بیروت: ...
  • بکری، ابوعبید (۱۹۹۲م) المسالک والممالک، بیروت: دارالغرب الاسلامی.. ...
  • بلاذری، ابوالحسن احمد بن یحیی ( ۱۹۵۶) فتوح البلدان، تحقیق ...
  • (۱۹۹۶ ) انساب الاشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، ...
  • تستری، محمد تقی (۱۴۱۹ ق) قاموس الرجال،قم: موسسه النشر الاسلامی ...
  • تفرشی، مصطفی بن حسین (۱۴۱۸ق) نقدالرجال، قم: تحقیق موسسه آل ...
  • تهرانی، آقابزرگ (۱۹۸۳م) الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت: دارالاضواء.. ...
  • ثعالبی، ابومنصور (بی تا) الاعجاز و الایجاز، تحقیق محمدابراهیم سلیم، ...
  • (۱۴۰۳ ) یتیمه الدهر، شرح وتحقیق مفید محمد قمحیه، دار، ...
  • ثعالبی، ابوزیدعبدالرحمن بن محمدبن مخلوف (۲۰۰۲م) تفسیر الثعالبی (جواهرالاحسان فی ...
  • جاحظ، ابوعثمان عمروبن بحربن جاحظ (۱۴۱۸ ) البغال، بیروت: دارومکتبه ...
  • جعفری، یاسین ابراهیم علی (۱۹۸۰م) الیعقوبی المورخ و الجغرافی، بغداد: ...
  • جعفریان، رسول (۱۳۷۶ش) منابع تاریخ اسلام، قم: انتشارات انصاریان، چ۱.. ...
  • حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله (۱۸۳۷) کشف الظنون عن اسامی ...
  • حضرتی، حسن ( ۱۳۸۲) دانش تاریخ وتاریخ نگاری اسلامی، قم: ...
  • حموی، ابوعبدالله یاقوت بن عبدالله (۱۳۹۹ ) معجم البلدان، بیروت: ...
  • حمیری، محمدبن عبدالمنعم (۱۹۸۴) الروض المعطارفی خبراالاقطار، بیروت: مکتبهلبنان، ط۲.. ...
  • خطیب، ابوبکراحمدبن علی البغدادی (۱۴۲۹ ) تقییدالعلم، اعتنی به و ...
  • (۱۹۹۷) تاریخ بغداد، تحقیق مصطفی عبدالقادرعطا، بیروت: دارالکتب العلمیه، ط۱.. ...
  • خلیفه بن خیاط (۱۹۹۳) تاریخ خلیفه، روایه بقی بن خالد، ...
  • ذهبی، شمس الدین، محمدبن احمدبن عثمان (۱۴۰۷) تاریخ الاسلام، تحقیق ...
  • (۱۹۹۳ ) سیراعلام النبلاء، اشرف علی تحقیق هذا لکتاب وخرج ...
  • رازی، عبدالرحمن بن ابی حاتم (۱۳۷۳ق) الجرح والتعدیل، حیدر آباد ...
  • زرکلی، خیرالدین (۱۹۸۹) الاعلام، بیروت: دارالعلم للملائین، ط۸.. ...
  • سمعانی,ابوسعدعبدالکریم بن محمد (۱۹۷۷م ) الانساب, بیروت: تحقیق وتعلیق عبدالله ...
  • شهرستانی، عبدالکریم بن ابی بکراحمد (۱۳۷۸ق) الملل والنحل،۲ج، تحقیق محمد ...
  • صفدی، خلیل بن ایبک بن عبدالله (۲۰۰۰م) الوافی بالوفیات، احمد ...
  • طبری، محمد بن جریر بن رستم ( ۱۴۰۳) تاریخ الامم ...
  • طوسی، ابوجعفرمحمدبن حسن (۱۴۱۷) الفهرست، تحقیق جوادالقیومی، موسسه النشرالاسلامی، قم،ط۱ ...
  • عاصی، حسین (۱۹۹۲) ا لیعقوبی عصره، سیرهحیاته ومنهجه التاریخی، بیروت: ...
  • عقیلی، ابوجعفرمحمدبن عمرو( ۱۴۱۸ق) کتاب الضعفاء الکبیر، الدکتور عبد المعطی ...
  • فیروزآبادی، مجدالدین محمدبن یعقوب شیرازی (بی تا) القاموس المحیط، بیروت: ...
  • قفطی، جمال الدین علی بن یوسف (۱۴۲۴ق) انباه الرواهعلی انباءالنحاه، ...
  • کندی، ابوعمرمحمدبن یوسف بن یعقوب مصری، فضایل مصر المحروسه، موقع ...
  • مزی، ابوالحجاج جمال الدین یوسف( ۱۹۹۲م) تهذیب الکمال، تحقیق، ضبط، ...
  • مسعودی، ابولحسن علی بن الحسین (۱۴۰۹ ) مروج الذهب، تحقیق ...
  • مشکور، محمدجواد (۱۳۷۲ش) فرهنگ فرق اسلامی، مشهد: آستان قدس رضوی، ...
  • مقدسی، ابوعبدلله احمدبن محمد (۱۴۱۱ ) احسن التقاسیم، القاهره: مکتبه ...
  • مقریزی، تقی الدین ابوالعباس احمدبن علی بن عبدالقادر(۱۴۱۸ق) المواعظ والاعتبار ...
  • منتظری مقدم، حامد (۱۳۸۲) «بررسی زندگانی و آثاراحمدبن واضح یعقوبی»، ...
  • نجاشی، ابوالعباس احمدبن علی الکوفی ( ۱۴۱۶ق) الرجال، قم: موسسه ...
  • نقاش، ابوسعید محمدبن علی بن عمرو الاصفهانی (بی تا) فوائد ...
  • نوبختی، حسن بن موسی (۱۹۹۲م) فرق الشیعه، حققه وصحح نصوصه ...
  • نویری، شهاب الدین احمدبن عبدالوهاب ( ۱۴۲۳ق) نهایه الارب فی ...
  • وکیع، محمد بن خلف بن حیان (بی تا) اخبار القضاه، ...
  • یعقوبی, احمدابن ابی یعقوب بن واضح (۱۳۵۸ ) تاریخ، النجف: ...
  • (۲۰۰۲ ) البلدان، تعلیق محمدضناوی، بیروت: دارالکتب العلمیه، ط۱.. ...
  • (۲۵۳۶ش) البلدان آیتی، ترجمه محمد ابراهیم، تهران: بنگاه ترجمه و ...
  • نمایش کامل مراجع