افسانه صوفی ستیزی فقیهان (نگاهی تبارشناسانه به نزاع میان فقیهان و صوفیان در دروه قاجار)
محل انتشار: دوفصلنامه کهن نامه ادب پارسی، دوره: 12، شماره: 1
سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 273
فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_CLASS-12-1_013
تاریخ نمایه سازی: 13 آذر 1400
چکیده مقاله:
از اواخر دوره زندیان، با بازگشت صوفیان نعمت اللهی به ایران، جریانی از نقد تصوف در ایران شکل میگیرد. این دوره که مصادف با قدرت گرفتن فقیهان اصولی در حوزه های فقهی شیعی، و نیز مقارن پیوند عالمان شیعی و حکومت قاجار، خاصه در دوره فتحعلیشاه است، تقابلی جدی میان فقهای شیعه و صوفیان ایجاد میکند. دیدگاه رایج در این زمینه، حاکی از اختلاف بر سر مسائل معرفتشناسانه است و دوری صوفیان از شریعت را عامل این اختلاف میداند. اما بررسی منابع تاریخی این فرض را زیرسوال میبرد؛ چرا که اسناد تاریخی حاکی از وجود یکی از سلاسل صوفی، ذهبیان، است که فقها نزاعی باایشان نداشتهاند و این درحالیاست که مبانی معرفتی ذهبیان و نعمتاللهیان، تفاوت خاصی ندارد.در این پژوهش با استفاده از نظریه تبارشناسی فوکو، نشان دادیم که وراء این نزاع معرفتشناسانه، امری دیگر نهفتهاست و آن حضور در مرکز گفتمان سیاسی دوران است. در واقع مساله قدرت در تعیین چگونگی رفتار فقها و صوفیه با یکدیگر تاثیر بسیار مهمی داشتهاست. ذهبیه از آنجا که تمایلی به قدرت نداشتند، با ستیز فقیهان مواجه نگردیدند اما نعمتاللهیان که داعیه قدرت داشتند، به سرعت سرکوب گردیدند. ما این مقوله را با استفاده از مفهوم قدرت در اندیشه فوکو تبیین کردیم.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
سعید مهری
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی(گرایش عرفانی) دانشگاه فردوسی
سید مهدی زرقانی
استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :