آموزه های بهداشتی در مساکن بومی ایران مرکزی (با تاکید بر سکونتگاه های جنوب شرق کاشان)

از حدود پنج هزار سال پیش در بخش های مرکزی فلات ایران، روند گرم و خشک شدن آب و هوا، کاهش منابع آب و گسترش بیابان ها آغاز شد. طی این دوره ساکنان توانستند به طریق تجربی آموزه های بهداشتی مفیدی را در سبک های معماری مساکن خود بکار گیرند. در این تحقیق به کمک منابع کتابخانه ای و مطالعات میدانی برخی از مهم ترین شاخص های بهداشتی موثر در تامین آسایش جسمی و آرامش روانی ساکنان در فضاهای بیرونی و درونی مساکن کهن و نو بررسی و مقایسه شد. این مساکن شامل دو گروه مساکن بومی و مساکن جدید در مناطق مرکزی ایران بطور عموم و جنوب شرق کاشان بطور خاص بودند. نتایج کیفی تحقیق نشان داد بر خلاف پندار عمومی مساکن بومی یا کهن قابلیت های بهداشتی بیشتری نسبت به مساکن جدید دارند. این قابلیت ها با هزینه بری کم شامل تعدیل درجه حرارت و رطوبت محیط، تهویه ی مطبوع و کاهش گرد و غبار هوا، کاهش آسیب های پوستی و چشمی در خلال تابستان های داغ و پرتشعشع، کاهش آسیب های فیزیکی درون خانه، کاهش بار الکتریکی بدن، کاهش آلودگی صوتی، کاهش آزار حشرات و بازیافت مواد زاید است. به سخن دیگر ساختن مسکن با استفاده از سبک های کهن و مصالح نو یک راهکار ترکیبی است. استفاده از این راهکار در شهرهای متوسط و کوچک تر قابلیت استفاده ی بیشتری دارد و می تواند با کاهش چشمگیر هزینه ها، مساکنی به مراتب بهداشتی تر از مساکن امروزی پدید آورد.