ارزیابی اثرات رتبه بندی بهره برداری از سدهای سری و موازی در تامین آب (مطالعه موردی:سیستم منابع آب هفت سدی رودخانه زهره)

در سالهای اخیر، دیدگاه جامعنگر و مدیریت یکپارچه، جایگزین دیدگاه سنتی و بخشینگر در طرحهای توسعه منابع آب شده است. در این راستا، یکی از پارامترهای موثر بر عملکرد سیستم، رتبهبندی بهرهبرداری از مخازن در تامین نیازهای مشترک پایاب است. در حقیقت، ترتیب پر و خالی شدن مخازن که به صورت سری یا موازی قرار گرفتهاند، بر نحوه توزیع ظرفیت خالی ذخیره در بین مخازن موثر است و از آنجا، بر مجموع تلفات ناشی از سرریز و تبخیر و در نهایت مجموع آب تنظیمی از سدهای مخزنی اثر مستقیم دارد. در این مقاله، از یک مدل شبیهسازی شبکه جریان با موتور بهینهسازی برنامهریزی خطی برای رتبهبندی بهرهبرداری از مخازن در یک دوره درازمدت آبدهی ماهانه استفاده شده است. به عنوان مطالعه موردی، سیستم هفت مخزنی منابع آب زهره در جنوبغربی کشور بررسی شده است و گزینههای مختلفی برای رتبهبندی بهرهبرداری از سدهای مخزنی تعریف شده است که حدود ۶ درصد بر کاهش تلفات سیستم شامل سرریز و تبخیر از سطح مخزن موثر بوده است. در این حالت، کاهش تلفات مربوط به سرریز از سیستم منابع آب نقش موثرتری در مقایسه با تبخیر ایفا کرده است. همچنین بر اساس گزینه برتر رتبهبندی مخازن در مقایسه با گزینه پایه (اولویت یکسان)، شاخص اعتمادپذیری و آسیبپذیری بهبود یافته است؛ اما شاخص سرعت برگشتپذیری اندکی افت داشته است و آثار رتبه بندی سدهای موازی، موثرتر از آثار رتبهبندی سدهای سری بوده است.