گسترش تهاجمات زیستی: تجربه تیلاپیا زیلی ( Coptodon zillii Gervais, ۱۸۴۸ ) در ایرا ن

گونه های غیربومی مهاجم تهدیدی عمده برای تنوع زیستی جهانی محسوب میشوند. در سال های اخیر، ماهیان تیلاپیا، به عنوان گونه های غیربومی مهاجم، تاثیرات بومشناختی و اقتصادی قابل توجهی در جنوب غربی ایران داشته اند. این مطالعه به منظور تعیین پراکنش و فراوانی تیلاپیا زیلی )Coptodon zillii( در یکی از مهمترین تالاب های جنوب غربی ایران، تلااب شادگان و پهنه های آبی اطراف آن و همچنین پیش بینی دامنه پراکنش این گونه در سراسر ایران انجام شد. نمونه برداری با استفاده از تورهای گوشگیر در فصول مختلف در طول پاییز ۱۳۹۳ تا تابستان ۱۳۹۴ و همچنین اسفندماه ۱۳۹۷، جهت مقایسه وضعیت گونه در این سال ها ، انجام گردید. گونه تیلاپیا زیلی در تالاب شادگان، که شامل حدود ۶۱ درصد فراوانی نسبی گونه ها در قسمت میانی این تلااب میباشد، و همچنین بسیاری از پهنه های آبی اطراف به خوبی استقرار پیدا کرده است. پیشبینی دامنه پراکنش نشان میدهد که این ماهی با توجه به توانایی تحمل شرایط محیطی مختلف به طور بالقوه میتواند به اکوسیستم های دیگر از جمله مناطق شمالی ایران گسترش پیدا کند. علاوه بر این، تلااب شادگان که قبلا هیچ گونه تیلاپیای دیگری در آن مشاهده نشده بود، ولی هم اکنون فراوانی بالایی از گونه دیگری از تیلاپیا به نام تیلاپیای آبی یا اورئوس )Oreochromis aureus( را نشان میدهد. فراوانی این دو گونه در تلااب شادگان بالابوده و در اکثر پهنه های آبی منطقه پراکنده شده اند. فقدان مواردی همچون بودجه کافی، همکاریهای منطقه ای با کشورهای همسایه، آگاهی عمومی و آموزش، مدیریت گونه های غیربومی مهاجم مانند گونه های تیلاپیا را در ایران دچار چالش میکند. نظارت مستمر بر روی این گونه ها برای تشخیص زودهنگام و اقدامات ریشه کنی سریع در سطح کشور بسیار ضروری میباشد.