تعیین مناسب ترین تاریخ کاشت و اکوتیپ سیر (Allium sativum L.) در جنوب کرمان

به منظور دستیابی به مناسبترین اکوتیپ و تاریخ کاشت و همچنین برآورد تنوع ژنتیکی و وراثت پذری صفات آزمایشی به مدت دو سال در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی جنوب استان کرمان اجرا شد. آزمایش بصورت فاکتوریل برپایه طرح بلوک-های کامل تصادفی در سه تکرار بود. نتایج تجزیه مرکب نشان داد تاریخ کاشت های مختلف از لحاظ اکثر صفات به جزء ماده خشک و تعداد لایه های پوششی با یکدیگر متفاوت هستند. اثر اکوتیپ بر روی تمامی صفات معنی دار بود بطوری که بیشترین عملکرد به اکوتیپ های مازندران و گیلان اختصاص یافت. همچنین مشخص شد صفات درصد گلدهی، تعداد سیرچه، وزن سیرچه، وزن پیاز و عملکرد تحت تاثیر اثر متقابل تاریخ کاشت در اکوتیپ قرار می گیرند بطوریکه بالاترین مقدار عملکرد مربوط به اکوتیپ های جیرفت و شهداد در تاریخ کاشت ۱۵ شهریور می باشد. ضریب تغییرات ژنتیکی و فنوتیپی بالا برای صفات درصد گلدهی، تعداد سیرچه، وزن سیرچه و وزن پیاز مشاهده شد. وراثت پذیری عمومی برای صفات درصد گلدهی، تعداد سیرچه ها، وزن سیرچه و وزن پیاز بالا بدست آمد که نشان می دهد این صفات بیش تر تحت تاثیر ژنتیک هستند و احتمال مشاهده صفات با همین کیفیت در نسل بعد بیشتر است. تجزیه کلاستر اکوتیپ ها را در سه گروه قرار داد. اکوتیپ های هر گروه قرابت ژنتیکی بالایی با یکدیگر دارند. در نهایت رتبه بندی بر اساس روش آروناچالام و باندیوپادیای نشان داد که مناسب ترین اکوتیپ از بین اکوتیپ های مطالعه شده، اکوتیپ جیرفت می باشد. بنابراین توصیه می گردد در این منطقه از اکوتیپ جیرفت جهت کشت استفاده گردد و کشت در شهریورماه انجام شود.