تجزیه عنصری قران های نقره ناصرالدین شاه قاجار ضرب شده در کرمان به روش پیکسی
محل انتشار: فصلنامه مطالعات باستان شناسی، دوره: 13، شماره: 2
سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 346
فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JARCS-13-2_007
تاریخ نمایه سازی: 24 آذر 1400
چکیده مقاله:
شهر و ایالت کرمان به دلیل موقعیت های اقتصادی و تجاری فراوان همیشه از اهمیت ویژهای برخوردار بوده، علاوه بر آن نیز جایگاه سیاسی بالایی برای حکمرانان قاجاری داشته است؛ به همین دلایل از دیرباز ضرابخانه فعالی تا سال ۱۲۹۵ ه.ق. در این شهر دایر بود که در دوره ناصرالدینشاه قاجار (۱۲۶۴-۱۳۱۳ ه.ق.) قرانهای نقره فراوانی را بین سال های ۱۲۶۵-۱۲۶۶، ۱۲۶۹-۱۲۷۲، ۱۲۷۷، ۱۲۸۰-۱۲۸۴، ۱۲۸۶-۱۲۸۸، ۱۲۹۰، ۱۲۹۲-۱۲۹۳ و ۱۲۹۵ ه.ق. به ضرب رسانده بود. نظام ضرب سکه دوره ناصری هرچند به صورت اسمی پیرو نظام تهران بود، اما در عمل هر شهر نظامی خودمختار داشت و سکه های بیشتر شهرها با مقادیر متفاوت خلوص نقره به ضرب می رسید. این مسائل دو پرسش را برای ضرابخانه کرمان مطرح می سازد: ۱- مقدار خلوص عناصر اصلی (نقره، مس، آهن، طلا و سرب) سکه های ضرب شده در کرمان چگونه بوده و سیر تغییرات آن چگونه رقم خورده است؟ ۲- مقدار خلوص نقره سکه های شهر کرمان، در جایگاه شهر مهم اقتصادی، در مقایسه با دیگر شهرهای مهم ایران، نظیر مشهد، تبریز، تهران، اصفهان و شیراز چگونه بوده است؟ بنابراین برای پاسخ گفتن به این سوالات تجزیه عنصری سکه های این دوره با استفاده از شیوه پیکسی به دلیل غیرمخرب بودن، سرعت و دقت بالای آن، پایه اصلی این پژوهش قرار گرفت. در این پژوهش تعداد ۲۳ سکه در ۱۹ تاریخ متفاوت و ۴ سکه جهت سنجش اعتبار نتایج و تحلیل ها، مورد تجزیه عنصری قرار گرفت که در نتیجه روند تغییرات میزان خلوص نقره را به طور میانگین در سه بازه زمانی بین سالهای ۱۲۶۵-۱۲۷۲ ه.ق ۹۰.۰۹%، ۱۲۷۷-۱۲۸۸ ه.ق ۸۶.۵۳%، ۱۲۹۰-۱۲۹۵ ه.ق ۸۴.۱۷% و در کل دوره ضرب ۸۷.۱۶%، تبیین نمود و جایگاه آن از نظر میزان خلوص نقره در مقابل ضرابخانه های مشهد (۸۴%)، تبریز (۸۲%)، تهران (۹۰%)، اصفهان (۸۴%) و شیراز (۹۰%)، مشخص گردانید. در آخر نیز اطلاعات ارزشمندی از نحوه تغییر عیار فلز سکه ها با فلزات مس و آهن و نوع معادن نقره مورد استفاده، یعنی معادن سروزیت به دست آمد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
زهره جوزی
استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان، سیستان و بلوچستان، ایران.
محمدامین سعادتمهر
دانشجوی دکتری گروه باستان شناسی دانشگاه مازندران، مازندران، ایران.
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :