هنرهای صناعی بومی و نقش آن در شکل دهی به عناصر معماری تزیینی در عمارت باغ اکبریه

برخی هنرپژوهان معتقدند که معماری سنتی زیرمجموعه هنرهای صناعی است، چرا که سه حوزه مهم معماری یعنی فنون تامین مواد اولیه، تزیینات معماری و ابعاد مهندسی، همگی به نوعی وابسته به هنرها و صنایع اسلامی بوده است. البته اثبات این نظریه به انجام امور پژوهشی میدانی بستگی دارد و از این روی پرسش اصلی این تحقیق این است که آیا مطالعه ابعاد تزیینی آثار معماری سنتی میتواند گواهی بر رابطه معماری و هنرهای صناعی باشد؟ یکی از بهترین بناها برای بررسی معماری تزیینی در استان خراسان جنوبی، عمارت باغ اکبریه است که با توجه به مشاهدات عینی بنا و مطالعات اسنادی، هنرهای تزیینی بکاررفته در مجموعه اکبریه شامل گچبری، آجرکاری، آینه کاری، هنرهای چوبی، سنگی و فلزی است. روش انجام پژوهش توصیفی-تحلیلی و گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای و میدانی است. از نتایج بدست آمده میتوان به تنوع تکنیک اجرا، سادگی و جنبه طبیعت گرایانه هرکدام از هنرهای صناعی در شکل گیری بنا اشاره کرد. البته در زمینه اجرا، این هنرهای صناعی با توجه به موارد نیمه کاره و یا عدم تقارن و در بعضی موارد عدم ظرافت نقوش کارشده، نمیتوان آنها را نسبت به سایر تزیینات هم دوره آن در دیگر بناها شاخص دانست. اما نقش آن در معرفی معماری این عمارت حائز اهمیت میباشد. لذا علاوه بر اینکه تزیینات معماری آن جلوهای از استعدادهای مردمی در زمینه هنرهای کاربردی و صنایع دستی در جهت شکل گیری معماری این منطقه است، با حذف فرضی این تزیینات هیچ چیز قابل توجهی از معماری تزیینی این بنا باقی نمیماند و لذا معماری سنتی، همان صنایع دستی در مقیاس کلان است.