ارزیابی نظریه ی عاملیت و خادمیت و انطباق آن با دیدگاه اسلامی

مدیریت کارگزاری یا عاملیت شیوه ای از مدیریت است که در آن منافع فردی بر منافع جمعی و سازمانی ارجحیت دارد و مدیران بیشتر در پی منافع شخصی خویش هستند. در حالی که خادمیت شیوه ای مدیریتی است که در آن مدیران خود را خادم جمع می دانند و خویش را وقف اهداف جمعی و سازمانی نموده و منافع جمع را بر منافع فردی اولی می دانند و معتقدند در صورت تامین شدن منافع جمع و سازمان، منافع فردی نیز خودبه خود محقق خواهند شد. به نظر می رسد در یک جامعه اسلامی مدیران باید خادم مردم باشند. اما در عمل مشاهده می شود که بسیاری از مدیران از حالت خادم به مخدوم سازمان ها و جامعه تبدیل شده اند. لذا بررسی عوامل موثر بر گرایش مدیران به یکی از این دو شیوه حائز اهمیت می باشد. عوامل روانشناختی، ساختاری، فرهنگی و از همه مهمتر رابطه ی بین اصیل (مردم) و وکیل (مدیر) که در تعیین شیوه مدیریتی مطلوب تاثیرگذار هستند که مورد بحث قرار گرفته اند بعلاوه دو شیوه مدیریتی مذکور با تئوری های کلاسیک و نئوکلاسیک و دیدگاه اسلامی نیز تطبیق داده شده اند. بررسی های انجام گرفته حاکی از آن است که شیوه عاملیت به نوعی همان تئوری کلاسیک مدیریت می باشد و شیوه خادمیت نیز تا حدود زیادی با دیدگاه نئوکلاسیک ها مطابقت دارد. در ضمن دیدگاه اسلامی هم (به جز در چندین ویژگی خاص) دیدگاه خادمیت را مورد تاکید قرار می دهد