تاثیر رقابت بر رفتار کاوشگری جمعیت ماده زای زنبور (Hym.: Aphidiidae)(Marshall) Lysiphlebus fabarum پارازیتویید شته سیاه باقلا،(Hem.: Aphididae) Aphis fabae Scopoli

چکیده رقابت نقش مهمی در اندازه، ساختار و پایداری جوامع حشرات به ویژه پارازیتوییدهای انفرادی دارد و گاهی در حشرات به عنوان یک راهکار تامین کننده شایستگی به کار می رود. پژوهش حاضر به منظور تعیین تاثیر تجربه قبلی زنبورهای ماده (Marshall) Lysiphlebus fabarum، در رو در رو شدن با میزبان های قبلا پارازیته شده و یا سایر ماده های هم گونه، روی تخصیص نسبت های زمانی مرتبط با رفتارهای مختلف کاوشگری و راهبرد تخم گذاری انجام گرفت. در این مطالعه با مشاهده مداوم زنبورهای ماده طی حضور در لکه (دیسک برگی با ۱۵ پوره سن دوم یا سوم شته سیاه باقلا)، تعداد و مدت زمان بروز رفتارهای مختلف زنبور ثبت و با تشریح شته های پارازیته، راهبرد تخم گذاری آن ها تعیین شد. ماده های رو در رو شده با شته های قبلا پارازیته شده توسط افراد هم گونه ، به طور معنی داری مدت زمان بیشتری در لکه های میزبان مانده و دفعات بروز و مدت زمان صرف شده روی تمامی رفتارها در مقایسه با تیماری که زنبورها تجربه رو در رو شدن با شته های سالم را داشتند، بیشتر بود. همچنین میزان پارازیتیسم و سوپرپارازیتیسم در زنبورهای دو تیمار اختلاف معنی داری را نشان داد. نظر به تفاوت معنی دار در مدت زمان حضور در لکه بین زنبورهای دو تیمار، نسبتی از داده های هر تیمار به مدت زمان حضور در لکه محاسبه و سپس مقایسه به عمل آمد، که بر این اساس، ماده ها تغییری در مدت زمان اختصاص داده به رفتارهای خود ایجاد نکرده و تجربه رو در رو شدن با میزبان های با کیفیت پایین فقط بر دفعات بروز رفتارهای جستجو و حمله با تخمریز، اثر معنی داری گذاشت. تجربه رو در رو شدن با ماده های هم گونه قبل از معرفی به لکه های میزبان، منجر به بروز اختلاف معنی داری در مدت زمان حضور در لکه، دفعات بروز و مدت زمان صرف شده روی تمامی رفتارها و همچنین میزان پارازیتیسم و سوپرپارازیتیسم نشد. واژه های کلیدی: رقابت، تمیز دادن میزبان، اختصاص تولیدمثلی، رفتار تخم گذاری، سوپرپارازیتیسم