جستاری در باستان شناسی قلعه سام سیستان (مطالعه معماری، گاه نگاری نسبی، بررسی ماهیت واقعی و کارکرد و جایگاه سیاسی)
سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 274
فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
این مقاله در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_IAEJ-4-1_008
تاریخ نمایه سازی: 28 آذر 1400
چکیده مقاله:
سیستان باستان شامل منطقه ای وسیع در خاک ایران و افغانستان می شود که در آن بقایایی از شهرها و شهرک های باستانی به صورت مجموعه ای از خرابه ها، تپه ها و پشته های به هم پیوسته باقی مانده است که هریک بیانگر ویژگی های متفاوت زمانی، مکانی، کارکردی و ساختار معماری است. یکی از این محوطه های مهم قلعه سام است. این محوطه واقع در مرکز دشت سیستان یکی از شاخص ترین محوطه های دوران تاریخی شرق کشور محسوب می شود که به رغم اهمیت فراوان، کمتر مورد توجه باستان شناسان قرار گرفته است و پرسش هایی بنیادی همچون دوره یا دوره های استقراری، ساختار معماری، هویت واقعی که بیانگر جایگاه این محوطه در نظام سیاسی و اجتماعی دوران خود است، در پرده ای از ابهام باقی مانده است. براین اساس پژوهشی مبنی بر بررسی علمی جامع صورت گرفته که ضمن مطالعه شواهد معماری، به نمونه برداری سطحی به منظور گاه نگاری نسبی بر مبنای مقایسه گونه شناختی پرداخته شد و در نهایت با تطبیق شواهد مادی با منابع تاریخی براساس رهیافت تاریخی کنکاشی پیرامون هویت واقعی این محوطه صورت گرفت. نتایج به دست آمده نشان می دهد محوطه قلعه سام در دوران سلوکی و با پلان هیپودام ساخته شده است که تا آن زمان نمونه این پلان در منطقه وجود نداشته است. استقرار گسترده در قلعه سام در طول دوره اشکانی و تا اوایل دوران ساسانی ادامه یافته است. با توجه به شواهد موجود احتمالا این محوطه بقایای شهر معروف به اگریاسیی ذکر شده در متون تاریخی است که در دوران سلوکی و اشکانی به عنوان شهر مرکزی سیستان، محل استقرار خاندان محکومتی بوده است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
جواد علایی مقدم
استادیار گروه باستان شناسی، دانشکده هنر و معماری دانشگاه زابل، زابل