نشانه شناسی تطبیقی آیین سوگ سیاوش و مجلس تعزیه امام حسین (ع) بر پایه اندیشه های فردینان دوسوسور

قالی و تعزیه، از هنرهای نمایشی بومی ایران هستند که در بستر زمان در سراشیبی های بسیاری قرار گرفته اند، اما بااین حال، در ردیف اصلی ترین و پرسابقه ترین هنرهای دوره باستانی و عهد اسلامی محسوب می شوند. مطالعه حاضر با شیوه توصیفی-مقایسهای ابعاد نشانه شناسی از دیدگاه سوسور در عناصر اجرایی و داستانی را در دو هنر نقالی (طومار سیاوش) و تعزیه [شهادت امام حسین (ع)] مورد سنجش قرار می دهد تا میزان تفاوت ها و مشابهت های این دو هنر مشخص گردد. یافته های این پژوهش نشان داد که دو هنر نقالی و تعزیه از بعد اجرایی دارای شباهت هایی چون تقسیم دوگانه آواها؛ ایجاد جریان و موضوعی واحد در زمینه ستیز حق و باطل و همچنین نگاشتن دیالوگ صحنه نمایش در نسخه و طومار هستند و در بعد داستانی نیز دارای مشابهت هایی چون درون مایه های یکسان، روابط علی و معلولی قوی، تعلیق های ذاتی و تنوع کشمکش هستند. از وجوه افتراق تعزیه خوانی نسبت به نقالی دربعد عناصر اجرایی می توان به تعدد بازیگران، فیزیک ظاهری آنان، الزام به داشتن لباس مخصوص و موسیقی همراه با متن اشاره نمود و در زمینه عناصر داستانی نیز می توان به متنوع بودن لحن، واقع نمایی ساختاری، تفاوت زاویه دید و جنبه های مشترک صحنه با مضمون اشاره کرد.