تکوین تاریخی سینما در ایران؛ تحلیلی تبارشناسانه از پیدایش و ترویج صنعت سینما به مثابه پدیده ای اجتماعی در ایران

سینمای ایران در طی سال های حیات خود فرازو نشیب های بسیاری را از سرگذرانده است. ولی همچنان بعد از دهه ها به نظر می آید سینمای ایران با همتایان خود تفاوت های ذاتی بسیاری دارد که ریشه ی این تفاوت ها را باید در سال های آغازین و ورود سینما به ایران جستجو کرد. در این پژوهش به سراغ این سال های ورود و استقرار رفته و سعی کرده ایم تا تفاوت ها را عیان سازیم. برای این کار روشی که انتخاب شد، تبارشناسی است. تبارشناسی برای ما روش تحلیل شرایط وجودی و اجتماعی تکوین سینما به مثابه پدیده ای اجتماعی است که این اجازه را می دهد تا بدون محدودیت های دست و پا گیر بعضی از نظریه ها و متدها به عمق مسئله ورود پیدا کرده تا از پی آن بتوان تحلیلی درست ارائه داد. همان گونه که بسیاری از نظریه پردازان چون والتر بنیامین سینما را محصول فرهنگ توده ای با تمام خصوصیات آن می دانند به نظر می رسد این تحقیق در نهایت با مرور و تحلیل واقعیت های تاریخی برهه ی پیدایش و تاسیس سینما در ایران به این نتیجه می رسد که سینمایی در ایران رواج پیدا کرد که ذاتا با سینمای رایج در سایر کشورها تفاوت و گاهی حتی تعارض دارد. از دلایل شکل نگرفتن آن نوع سینما در ایران می توان به ریشه داشتن بسیاری از سنت ها و امور مذهبی در زندگی روزمره ی مردم اشاره کرد. بسیاری از آن ها سینما و مشتقاتش را مساوی با بی اخلاقی و بی عفتی می دانستند و هیچ گاه اجازه ی ورود سینما به معنای کامل جهانی آن را ندادند. در حقیقت سینما در ایران به شیوه ای نخبه گرایانه بازتولید می شود. به بیان دیگر سینمای ایران تفسیری نبخه گرایانه از محصولی توده ای است.