وام واژه های فارسی و تحولات حوزه معنایی آن ها در زبان ترکی آذری دو سوی رود ارس

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 294

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JLRZ-13-41_012

تاریخ نمایه سازی: 5 دی 1400

چکیده مقاله:

زبان های ترکی آذری و فارسی از دیرباز واژه های بسیاری را داد و ستد کرده اند. در این میان، فراوانی وام واژه های فارسی در زبان آذری بسیار بوده و حوزه معنایی آن ها دگرگون شده است. در مقاله حاضر برآنیم تا نخست، دگرگونی های حوزه معنایی واژه های قرضی فارسی در زبان آذری معاصر و سپس، سهم دگرگونی های معنایی واژه ها دو سوی ارس را بررسی کنیم. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است و بر مبنای انتخاب تصادفی و تکرارپذیری واژه ها انجام پذیرفته که بر پایه مطالعه کتاب ها، مقاله ها، روزنامه ها و مشاهده رسانه های دیداری جمهوری آذربایجان به کار گرفته شده است. در این راستا، گفتار مردم آذربایجان ایران نیز ملاک عمل قرار گرفته است. بر این اساس، یافته هایی به دست آمد که نشان می دهند از میان ۲۲ واژه انتخابی، بیشتر واژه ها (۱۲ مورد) دچار تخصیص معنایی شده و در زبان آذری معاصر مفهوم تازه یافته اند؛ برخی دیگر از آن ها (۴ مورد) دایره معنایی گسترده ای نسبت به اصل فارسی خود دارند؛ برخی دیگر از واژه های دخیل (۶ مورد)، از قاعده جایگزینی واژه ها پیروی کرده اند. در این حوزه های معنایی، شرایط جغرافیای سیاسی موثر بوده و کاربرد واژه های دخیل در دو سوی ارس متفاوت از یک دیگر شده است. روی هم رفته، سهم دخل و تصرف معنایی و بهره برداری از واژه های قرضی فارسی در زبان معاصر جمهوری آذربایجان به دلیل پویایی زبان در پهنه های ملی و بین المللی، بیشتر است.

نویسندگان

علی بیانلو

دکترای تخصصی زبان و ادبیات عربی، استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه یزد

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن منظور (بی تا). لسان العرب.۷ مجلدات. القاهره: دارالمعارف ...
  • بهزادی، بهزاد (۱۳۸۲). فرهنگ آذربایجانی-فارسی. تهران: فرهنگ معاصر ...
  • التطور البنائی والدلالی للکلمات العربیه الدخیله فی اللغه الترکیه المعاصره بجمهوریه اذربیجان دراسه مصطلحات جدیده [مقاله ژورنالی]
  • دستلان، مرتضی (۱۳۹۹). «بازتحلیل واژگانی، جلوه‎ای از فارسی سازی وام ...
  • زارع شاهمرسی، پرویز (۱۳۸۷). فرهنگ شاهمرسی (ترکی- فارسی). چ ۱. ...
  • زارع شاهمرسی، پرویز (۱۳۸۸). فرهنگ شاهمرسی (فارسی- ترکی). چ ۱. ...
  • صفوی، کوروش (۱۳۸۳). «نگاهی به نظریه حوزه های معنایی از ...
  • عمر، احمدمختار (۲۰۰۸). معجم اللغه العربیه المعاصره. ۴ مجلدات. الطبعه ...
  • عمید، حسن (۱۳۸۹). فرهنگ فارسی عمید. چ ۱. تهران: انتشارات ...
  • فرخاری، احمدیاسین (۱۳۶۹). دستور سخن. چ ۱. بی جا: کتابخانه ...
  • فرزانه، محمدعلی (۱۳۵۷). مبانی دستور زبان آذربایجانی، اصوات و کلمات. ...
  • فقیهی، علی اصغر (۱۳۴۹). دستور زبان فارسی. چ ۲. قم: ...
  • معین، محمد (۱۳۸۶). فرهنگ فارسی معین. (۲جلدی). چ ۴. تهران: ...
  • Abdullayev, Bəhruz və Başqalar (۲۰۰۵). Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb ...
  • Ağamirov, Cahan (۲۰۱۶). Eski Azərbaycan yazısı,Ərəb əlifbalı Azərbaycan yazısı. Bakı: ...
  • Axundov, Ağamusa və Başqalar (۲۰۰۷). Azərbaycan Adəbi Dili Tarixi. Azərbaycan ...
  • Bayramov, Akif və Başqalar (۲۰۱۵). Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti. ...
  • Əliyev, Rafiq (۲۰۰۸). Ərəbcə- Azərbaycanca Lüğət. Bakı: Şərq-Qərb ...
  • Orucov, Əliheydər və Başqalar (۲۰۰۶). Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti. Azərbaycan ...
  • Seyidəliyev, Nəriman (۲۰۰۷). Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti. M. F. Axundov ...
  • Tahirov, İlham (۲۰۰۴). Dialekt leksikasında alınma sözlər. Azərbaycan Milli Elmlər ...
  • Abdullayev, B., et al. (۲۰۰۵). Dictionary of Arabic and Persian ...
  • Ağamirov, C. (۲۰۱۶). Old Azerbaijani writing, Azerbaijani alphabet in Arabic. ...
  • Aliyev, R. (۲۰۰۸). Arabic-Azerbaijanan dictionary. Baku: East-West [In Azerbaijani] ...
  • Amid, H. (۲۰۱۰). Amid’s Persian dictionary. (First ed). Tehran: Rah-e ...
  • Axundov, A., et al. (۲۰۰۷). History of Azerbaijan Literary Language. ...
  • Bayanlou, A., Huseynli, G. (۲۰۲۰). Structural and Semantic Changs in ...
  • Bayramov, A., et al. (۲۰۱۵). Azerbaijani language and culture of ...
  • Behzadi, B. (۲۰۰۳). Persian-Azerbaijani Dictionary. Tehran: Farhang-e-Moaser [In Persian] ...
  • Dastlan, M. (۲۰۲۰). Lexical Reanalysis, a Manifestation of Persianization of ...
  • Faqihi, A. A. (۱۹۷۱). Persian grammer. Second Edition. Qom: Ismailian ...
  • Farkhari, A.Y. (۱۹۹۰). Grammar of Speech. (First ed). (n.p): Ketabkhaneh-e-elektroniki-omid-e-Iran ...
  • Farzaneh, M. A. (۱۹۷۸). Basics of Azerbaijani grammar, sounds and ...
  • Ibn Manzur. (n.d.). Lisan Al-Arab. Cairo: Dar Al-Ma’arif [In Arabic] ...
  • Moein, M. (۲۰۰۷). A Persian Doctionary. (۴nd ed). Tehran: Adena ...
  • Omar, A. M. (۲۰۰۸). A Dictionary of Contemporary Arabic. Cairo: ...
  • Orucov, A., et al. (۲۰۰۶). Explanatory Dictionary of the Azerbaijan ...
  • Safavi, k. (۲۰۰۴). A look at the theory of semantic ...
  • Seyidaliyev, N. (۲۰۰۷). Dictionary of synonyms of the Azerbaijani language. ...
  • Tahirov, I. (۲۰۰۴). Derived words in dialect lexicon. Azerbaijan National ...
  • Zare Shahmarasi, P. (۲۰۰۸). Shahmarasi Dictionary, Azerbaijani-Farsi. First Edition. Tabriz: ...
  • Zare Shahmarasi, P. (۲۰۰۹). Shahmarasi Dictionary, Farsi-Azerbaijani. First Edition. Tabriz: ...
  • نمایش کامل مراجع