ارزیابی اقتصادی اقدامات حفاظت خاک، مطالعه موردی: زیرحوضه میان بیشه در حوزه آبخیز طالقان

فرسایش خاک از مشکلات اساسی حوزه­ های آبخیز کشور به شمار می ­رود. تحلیل اقتصادی اثرات احیای آبخیزها در ایران کمتر صورت گرفته است. محاسبه ارزش اقتصادی اقدامات حفاظت خاک  به دلیل تاثیر شاخص­ های ترکیبی و عدم ارزش اقتصادی مشخص در بازار دشوار می­ باشد. در این پژوهش، اثربخشی فعالیت­ های حفاظت خاک به کمک روش ارزش فعلی خالص در زیرحوضه میان­ بیشه در حوزه آبخیز طالقان، استان البرز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. این حوضه، به دلیل داشتن اقدامات حفاظت خاک در یک دوره زمانی مناسب برای تجزیه و تحلیل و وجود سابقه ارزیابی تکنیکی، انتخاب شد. ابتدا، تدقیق اطلاعات پایه با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، بررسی میدانی و شناسایی و اندازه­ گیری شاخص­ های سود و هزینه صورت گرفت. سپس، ارزش اقتصادی سه شاخص اصلی هزینه و شش شاخص ترکیبی سود شناسایی و تعیین شد. با تلفیق داده ­های موجود شاخص ­های اقتصادی شامل ارزش خالص فعلی (NPV) و نسبت سود به هزینه برآورد شدند. ارزیابی ها نشان می ­دهد که احیای آبخیز میان­ بیشه در دوره تحلیل ۳۰ساله با استفاده از نرخ تنزیل ۱۵ درصد از لحاظ اقتصادی در اراضی دارای قابلیت بهره­ وری نسبی مانند مراتع کوهستانی و اراضی تپه­ ای بدلند با فرسایش بالا توجیه­ پذیر است و NVP مثبت را در پی دارد. همچنین، ۲۵ درصد از مجموع سودها مربوط به درآمدهای درون حوضه، ۵۵ درصد مربوط به درآمدهای پایین­ دست حوضه و ۲۰ درصد مربوط به حوضه­ های مجاور و ناشی از کاهش خطر سیلاب است.