تغییرات رواناب و رسوب در خاک های با مقادیر رس متفاوت طی دو بارش متوالی
محل انتشار: فصلنامه مهندسی و مدیریت آبخیز، دوره: 5، شماره: 4
سال انتشار: 1392
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 199
فایل این مقاله در 12 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JWEM-5-4_008
تاریخ نمایه سازی: 8 دی 1400
چکیده مقاله:
بررسی فرسایش خاک، بدون ساده سازی شرایط آزمایش، مشکل و گاهی غیرممکن است. محتوی رس خاک با پایداری خاک دانه ها و نفوذ، ارتباط معنی داری دارد که در مقادیر مختلف رس به صورت معکوس یا مستقیم نمایان می شود. خصوصیات خاک نیز طی رگبارهای متوالی تغییر یافته و در نتیجه بر میزان تولید رواناب و رسوب اثر میگذارند. از این رو پژوهش حاضر تلاش نمود با استفاده از شبیه ساز باران و کرت های فرسایشی تولید رواناب و رسوب طی رگبارهای متوالی در خاک های با محتوی رس مختلف را بررسی نموده و اثر سایر عوامل متداخل را حذف کند. در این راستا کرتهای ۱.۵ مترمربعی با ترکیب صفر، ۱۰، ۲۰، ۳۰ ، ۴۰ و ۵۰ درصدی از خاک رس در خاک فاقد رس، هر کدام در سه تکرار (مجموعا ۱۸ کرت) به مدت نیم ساعت تحت دو آزمون متوالی بارش به شدت ۷۰ میلیمتر در ساعت و با فاصله زمانی ۲۴ ساعته قرار گرفتند. نمونه برداری و حجمسنجی رواناب طی رگبارها در هر ۲.۵ دقیقه انجام گرفت. با توجه به مقادیر مشاهدهای، غلظت رسوب در آزمون دوم ۱.۵ تا ۲ برابر بالاتر از آزمون اول بود (میانگین کل برای آزمونهای اول و دوم به ترتیب ۹.۲ و ۱۵ گرم در لیتر)، اما حجم رواناب تولیدی از ترکیب صفر و ۱۰ درصدی خاک رس، در آزمون اول بالاتر (به ترتیب مقادیر ۲۶۱۳ و ۲۰۴۵ میلیلیتر) و در سایر ترکیبها، حجم رواناب در آزمون دوم بالاتر بود (مقادیر ۲۶۹۴، ۲۶۷۷، ۲۳۱۵ و ۲۷۵۲ میلیلیتر به ترتیب برای ترکیبهای ۲۰، ۳۰، ۴۰ و ۵۰ درصد رس). نهایتا تحلیلهای آماری نیز نشان داد که در تمامی درصدهای ذکر شده از ترکیب رس، اختلاف مقادیر رواناب و رسوب بین آزمونهای بارش اول و دوم معنیدار (۰.۰۱>p) است. نتایج موید تغییرات معنیدار در ویژگیهای عرصه پژوهش طی زمان و نیز اثر بالای محتوی رس خاک در کمیت و کیفیت پدیده فرسایش است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
مهدی بشری
دانشجوی دکتری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
حمید رضا مرادی
دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
میر مسعود خیرخواه
دانشیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
مجید جعفری خالدی
استادیار، دانشکده علوم ریاضی، دانشگاه تربیت مدرس