فرایندهای واژه سازی زبان فارسی و استقلال صرف و نحو

سال انتشار: 1389
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 171

فایل این مقاله در 13 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JRLU-2-3_006

تاریخ نمایه سازی: 8 دی 1400

چکیده مقاله:

  یکی از مسائلی که در چهار دهه گذشته در میان زبان شناسان گشتاری زایشی محل بحث بوده است، رابطه میان صرف و نحو است. پرسشی که هم اکنون در این حوزه مطرح است، این است: آیا ساخت واژه دستگاه مستقلی است یا می توان آن را زیرمجموعه ای از نحو به شمار آورد؟ در این مقاله کوشیده ایم با توجه به فرایندهای واژه سازی زبان فارسی نشان دهیم که پذیرش استقلال صرف و نحو موجه تر به نظر می رسد.   مهم­ترین دلایلی که ارائه کرده ایم، به قرار زیر است:   ۱- همه گروه­های نحوی دارای هسته اند، اما شمار بسیاری از واژه های پیچیده فاقد هسته اند.   ۲- شمار بسیار زیادی از واژه های مرکب معنایی پیش بینی پذیر دارند، اما معنی آنها صرف، ویژه است و سرجمع معانی اجزای سازنده شان نیست.   ۳- مقوله دستوری شمار بزرگی از واژه های مرکب با مقوله دستوری واژه های سازنده شان متفاوت است.   ۴- پسوند اشتقاقی «-ی»، هنگامی که به اسم افزوده می شود، در موارد بی شماری صفت می سازد، اما واژه های زیادی نیز وجود دارد که پسوند « ی» آنها را به صفت تبدیل نمی کند. بر این اساس، می توان اسمها را به دو زیرگروه تقسیم کرد، اما این دو زیرگروه در نحو معتبر نیستند و رفتار نحوی همانندی دارند.   ۵- جایگاه تکواژهای تصریفی در واژه های مرکب و گروههای نحوی متفاوت است.   ۶- طرح تکیه در واژه های مرکب و گروههای نحوی با هم تفاوت دارد.

نویسندگان

علاءالدین طباطبایی

استادیار پژوهشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • کتابنامهخباز، مجید. (۱۳۸۶). «جایگاه هسته در کلمات غیرفعلی فارسی» دستور، ویژه ...
  • رفیعی، عادل. (۱۳۸۷). «پسوندافزایی اشتقاقی در زبان فارسی»، دستور، ویژه نامه نامه ...
  • صادقی، علی اشرف. (از ۱۳۷۰ تا ۱۳۷۲). «شیوه ها و ...
  • صادقی، علی اشرف. (۱۳۸۳). «کلمات مرکب ساخته شده با ستاک ...
  • طباطبایی، علاءالدین. (۱۳۸۲). اسم و صفت مرکب در زبان فارسی، تهران: ...
  • طباطبایی، علاءالدین. (۱۳۸۸). ساختمان واژه و مقوله دستوری، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، ...
  • طبیب زاده، امید. (۱۳۸۸). «ظرفیت صفت در فارسی»، دستور، ویژه نامه ...
  • کریمی دوستان، غلامحسین. (۱۳۸۶). «اسامی و صفات گزاره ای در ...
  • کشانی، خسرو. (۱۳۷۱). اشتقاق پسوندی در زبان فارسی امروز، تهران: ...
  • قطره، فریبا. (۱۳۸۶). رساله دکتری «تصریف در زبان فارسی»، دانشگاه ...
  • میلانیان، هرمز. (۱۳۵۰). «کلمه و مرزهای آن در زبان و ...
  • Borer, Hagit (۲۰۰۷), "Morphology & Syntax", The Handbook of Morphology, Edited ...
  • Haegeman, L.(۱۹۹۲). Introdution to Government & Binding Theory. Oxford: Blackwell ...
  • Lieber, Rochelle (۱۹۹۲). Deconstracting Morphology. Chicago: Chicago Universiti Press ...
  • Lieber, R. & Stekauer, P.(۲۰۰۹). "Introduction: Status & definition of ...
  • Lyons, J.(۱۹۹۰), Language & Linguistics: An Introduction. Cambridge: Cambridge University Press ...
  • Spencer, Andrew (۱۹۹۱). Morphological Theory. Oxford: Blackwell ...
  • نمایش کامل مراجع