تحلیل و نقد رویکردهای رقیب و اشکالات وارده بر تئوری «فقه نظام»

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 102

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_IJRJ-17-63_008

تاریخ نمایه سازی: 12 دی 1400

چکیده مقاله:

نظریه «فقه نظامات اجتماعی» برای اولین بار توسط شهید صدر(ره) در کتاب «اقتصادنا» تبلور یافته و به عنوان رویکردی جدید در تفقه معرفی گردیده است که در آن مجتهد اسلامی، متفاوت از نگاه خرد و فردی، به فقه و مقوله­ی اجتهاد، با یک نگاه سیستمی و مجموعی در پی تحلیل مسائل فقهی برآمده و در صدد استنباط «نظامات اجتماعی» از منابع دینی بر می­آید؛ لذا همچنان که فقه فردی و متعارف، متکفل بیان احکام و تکالیف فردی بوده و رسالت دینی شدن افعال و رفتار آحاد مکلفان را بر عهده دارد، فقه نظام نیز - ضمن مستظهر بودن به بنای عقلا و منطقه الفراغ به عنوان یکی از عناصر اصلی این رویکرد - متکفل استنباط احکام ساختارها و مناسبات حکومتی و اجتماعی در راستای اداره و مدیریت دینی و الهی جامعه می­باشد. بنابراین فقه نظام، یک رویکردی است حکومت­ساز و اجتماع پرور و حاکمیت آفرین در عرصه­ی فقاهت و اجتهاد، که رقبایی را به همآوردخود می­خواند و به ستیز با آنها می­پردازد. «فقه سکولار» و «فقه اجتماعی» به عنوان دو رویکرد اصلی در مقابل رویکرد «فقه نظام» مطرح می­باشند که این مقاله با تاکید بر بازخوانی این دیدگاه­ها و طرح اشکالات وارده بر رویکرد فقه نظام و نقض آنها، به این نتیجه اصرار می­ورزد که تمامی رویکردهای مقابل، مردود بوده و توان صف­آرایی در برابر رویکرد ادعایی را ندارند.

نویسندگان

مجید نورزاد کوهساره

دانشجوی دکتری، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

حمید مسجدسرایی

دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • اراکی، محسن (۱۳۹۳). فقه نظام سیاسی اسلام. قم: دفتر نشر ...
  • ایزدی فرد، علی اکبر؛ فرامرز قراملکی، احد (۱۳۸۵). چالش­های نوین ...
  • ایزدی فرد، علی اکبر (۱۳۸۵). حجیت بنای عقلاء و جهانی ...
  • بازرگان، مهدی (۱۳۷۷). آخرت و خدا، هدف بعثت انبیاء. تهران: ...
  • تسخیری، محمدعلی. (۱۳۸۲). شیوه شهید صدر در شناخت مکتب اقتصادی ...
  • حائری یزدی، عبدالکریم. (بی­تا). درر الفوائد. قم: چاپخانه مهر، قم ...
  • حسینی روحانی، سید محمد (۱۴۱۳). منتقی الاصول. قم: دفتر آیه ...
  • حکیم، سید محمدتقی طباطبائی. (بی­تا). الاصول العامه للفقه المقارن. قم: ...
  • سروش، عبدالکریم. (۱۳۸۵). مدارا و مدیریت. تهران: موسسه فرهنگی صراط ...
  • همو (۱۳۷۳). اندر باب اجتهاد (درباره کارآمدی فقه اسلامی در ...
  • سعدی، حسین علی (۱۳۹۵). حجیت در اجتهاد نظام­ساز، راهبرد فرهنگ، ...
  • صدر، سید محمدباقر (۱۴۲۴). اقتصادنا (موسوعه الشهید الصدر). ج۳. قم: ...
  • همو، (۱۴۲۱). الاسلام یقود الحیاه، (موسوعه الشهید الصدر). ج۵. قم: ...
  • همو (۱۴۲۱). المدرسه الاسلامیه (موسوعه الشهید الصدر). ج۵. مرکزالابحاث و ...
  • همو (۱۴۲۱ق)، دروس فی علم الاصول (موسوعه الشهید الصدر)، ج۷، ...
  • همو (۱۴۱۸). دروس فی علم الاصول. قم: موسسه النشر الاسلامی ...
  • همو (۱۴۲۳). ومضات (موسوعه الشهید الصدر). ج ۱۷. قم: مرکزالابحاث ...
  • همو (۱۴۲۶). البنک اللاربوی فی الاسلام (موسوعه الشهید الصدر). ج۴. ...
  • همو (۱۴۲۳). الفتاوی الواضحه (موسوعه الشهید الصدر). ج۱۶. قم: مرکزالابحاث ...
  • همو (۱۳۹۳). فقه نظام اقتصادی اسلام. قم: موسسه آموزشی و ...
  • همو (بی­تا). بحوث فی علم الاصول، تقریر: سید محمود هاشمی ...
  • همو (بی­تا). بحوث فی علم الاصول. بی­جا: بی­نا ...
  • ضیائی­فر، سعید (۱۳۹۱). درآمدی بر رویکرد حکومتی به فقه. قم: ...
  • طالبی طادی، بهنام (۱۳۹۷). فقه نظام ساز. مجله تاملات رشد، ...
  • عابدی نژاد داورانی، امین رضا (۱۳۹۶). ماهیت و الزامات فقه ...
  • عاملی(شهید اول)، محمد بن مکی (۱۴۰۰). القواعد و الفوائد. ج۱. ...
  • عراقی، ضیاء الدین (۱۴۱۷). نهایه الافکار. قم: موسسه النشر الاسلامی ...
  • علی اکبری بابوکانی، احسان؛ طباطبائی نژاد، محمدصادق؛ آهنگری، احسان (۱۳۹۵). ...
  • کدیور، محسن (۱۳۸۷). حق الناس، اسلام و حقوق بشر. تهران: ...
  • مرعشی شوشتری، سید محمدحسن (۱۴۲۷). دیدگاه های نو در حقوق ...
  • مطهری، مرتضی (۱۳۹۷). اسلام و نیازهای زمان. تهران: صدرا ...
  • موسوی خمینی، سید روح الله (۱۴۰۵). ولایت فقیه. تهران: موسسه ...
  • مومن قمی، محمد (۱۴۲۵). الولایه الالهیه او الحکومه الاسلامیه. ج۱. ...
  • میراحمدی، منصور (۱۳۹۰)، سکولاریسم اسلامی: نقدی بر دیدگاه روشنفکران مسلمان. ...
  • میرباقری، سیدمحمدمهدی (۱۳۹۶). درآمدی بر رویکردهای فقه حکومتی. قم: انتشارات ...
  • میرباقری، سید محمدمهدی؛ نصرتی، علی اصغر (۱۳۹۸). امکان­سنجی مهندسی فقه ...
  • یوسفی، احمدعلی (۱۳۸۴). تفسیر نظریه شهید صدر در باب کشف ...
  • سایت ها:حقوق بشر و اسلام، www.kadivar.com. (۱۰/۰۷/۱۳۹۸) ...
  • خسروپناه، عبدالحسین (۱۳۹۷). پاسخ تفصیلی به دیدگاه نفی فقه نظامات ...
  • عابدی نژاد داورانی، امین رضا (۱۳۹۷). نامه ای به استاد ...
  • عابدی نژاد داورانی، امین رضا (۱۳۹۷). نشست علمی فقه نظام، ...
  • مناظره احمد رهدار و دکتر مهدی نصیری (۱۳۹۷). فقه نظام ...
  • نمایش کامل مراجع