جستاری در امکان سنجی معافیت مادر از کیفر حد قذف

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 205

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_IJRJ-16-60_001

تاریخ نمایه سازی: 12 دی 1400

چکیده مقاله:

مشهور فقیهان امامی وجود رابطه «پدری-فرزندی» را موجب معافیت از پاره­ای مجازات­ها قلمداد کرده و معتقدند بر پدری که فرزند خود را قذف نماید حد جاری نمی گردد. لکن در مقابل، ایشان نسبت «مادری-فرزندی» را در زمره عوامل معافیت از کیفر ندانسته و معتقد به اجرای حد بر مادر در صورت تحقق قذف هستند. بازتاب این تلقی دوگانه در مواد ۲۵۹ و ۲۶۰ ق.م.ا نیز نمود یافته است. نیک­پیداست که وجود چنین افتراقاتی در حوزه احکام جزایی، ضرورت بازخوانی مجدد ادله را ایجاب کرده و موجب یافتن پاسخ به برخی چالش­های موجود در مساله می­شود. لذا نوشتار حاضر با عنایت به اهمیت بحث، در جستاری توصیفی-تحلیلی و با نگاهی مساله­محورانه، آرای فقیهان را در مطالعه گرفته و با خوانش تحلیلی-انتقادی آرای ایشان، امکان الحاق مادر به پدر، در معافیت از حد قذف را تقویت نموده است. الغای خصوصیت از رابطه پدری-فرزندی، استناد به مذاق شارع و مقاصد شریعت، تحلیل مساله در پرتو قاعده عدالت و نیز تمسک به قاعده درءالحد، بخشی از مستندات مختار نگارنده را تشکیل می­دهند.

نویسندگان

منصوره بکایی

مربی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

لیلا مهرابی راد

مربی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

علی محمدیان

استادیار گروه فقه و حقوق دانشگاه بزرگمهر قائنات

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن ادریس، محمد بن منصور بن احمد، السرائر، (۱۴۱۰)، دفتر ...
  • ابن براج، قاضی عبدالعزیز، (۱۴۰۶)، المهذب، ۲ جلد، دفتر انتشارات ...
  • ابن جزی الکلبی، ابوالقاسم محمد بن احمد، (بی­تا)، القوانین الفقهیه، ...
  • ابن جنید، محمد بن احمد، (۱۴۱۶)، مجموعه فتاوی، دفتر انتشارات ...
  • ابن زهره، حمزه بن علی، (۱۴۱۷)، غنیه النزوع، موسسه امام ...
  • ابن عابدین، محمدامین بن عمر، (۱۴۱۲)، رد المحتار علی الدر ...
  • ابن قاسم، عبدالرحمن بن محمد، (۱۳۹۷)، حاشیه الروض المربع، در ...
  • ابن قدامه، ابومحمد موفق الدین عبدالله، (۱۳۸۸)، المغنی، در ۱۰ ...
  • ابن منظور، جمال الدین محمد بن مکرم، (۱۴۱۴)، لسان العرب، ...
  • ابن­ابی­عقیل عمانی، حسن بن علی، (بی­تا)، مجموعه فتاوی ابن ابی ...
  • ابن­حنبل، ابو عبدالله احمد بن محمد، (۱۴۲۱)، مسند الامام احمد ...
  • ابن­عثیمین، محمد بن صالح، (۱۴۲۲)، الشرح الممتع علی زاد المستقنع، ...
  • بجنوردی، سید محمدبن حسن موسوی، (۱۴۰۱)، قواعد فقهیه، موسسه عروج، ...
  • بخاری قنوجی، (۱۴۲۳)، الروضه الندیه، دار ابن عفان، قاهره ...
  • بخاری، ابوعبدالله، (۱۴۲۲)، صحیح البخاری، در ۹ جلد، دار طوق ...
  • بغوی شافعی، ابومحمد الحسین، (۱۴۱۸)، التهذیب فی فقه الامام الشافعی، ...
  • بهجت فومنی، محمد تقی، (۱۴۲۶)، جامع المسائل، ۵ جلد، دفتر ...
  • پوراسماعیلی، علیرضا و صادقی، علیرضا، (۱۳۹۳)، نقد نظریه ممنوعیت قضاوت ...
  • تجلیل، ابوطالب، (۱۴۲۱)، التعلیقه الاستدلالیه علی تحریرالوسیله، موسسه نشر آثار ...
  • جوهری، اسماعیل بن حماد، (۱۴۱۰)، الصحاح، دارالعلم للملایین، بیروت ...
  • حر عاملی، محمد بن حسن، (۱۴۰۹)، وسائل الشیعه، ۳۰ جلد، ...
  • حلبی، تقی الدین، (۱۴۰۳)، الکافی فی الفقه، کتابخانه عمومی امام ...
  • خوانساری، سید احمد بن یوسف، (۱۴۰۵)، جامع المدارک، اسماعیلیان، قم ...
  • روحانی، سیدصادق حسینی، (۱۴۱۲)، فقه الصادق، ۲۶ جلد، مدرسه امام ...
  • رویانی، عبدالواحد بن اسماعیل، (۱۴۱۸)، بحرالمذهب(فی فروع الشافعی)، دارالکتب العلمیه، ...
  • زحیلی، وهبه بن مصطفی، (۱۴۱۲)، الفقه الاسلامی وادلته، دارالفکر، دمشق ...
  • ساریخانی، عادل و نیک­پرور، مسعود، (۱۳۹۷)، مذاق شریعت و کارکردهای ...
  • سرخسی، محمد بن احمد بن ابی سهل، (۱۴۱۴)، المبسوط، در ...
  • سلار دیلمی، حمزه بن عبدالعزیز، (۱۴۰۴)، المراسم العلویه، منشورات الحرمین، ...
  • شوکانی یمنی، (بی­تا)، السیل الجرار المتدفق علی حدائق الازهار، دار ...
  • شهید اول، محمد بن مکی، (۱۴۱۹)، ذکری الشیعه فی احکام ...
  • شهید ثانی، زین الدین بن علی، (۱۴۱۰)، الروضه البهیه، کتابفروشی ...
  • شهید ثانی، زین الدین بن علی، (۱۴۱۳)، مسالک الافهام، موسسه­المعارف­الاسلامیه، ...
  • شیرازی، ابواسحاق، (بی­تا)، المهذب فی فقه الامام الشافعی، در ۳ ...
  • صاحب بن عباد، اسماعیل بن عباد، (۱۴۱۴)، المحیط فی اللغه، ...
  • صدوق اول، علی بن بابویه، (بی­تا)، مجموعه فتاوی ابن بابویه، ...
  • صدوق، محمد بن علی، (۱۴۱۵)، المقنع، در یک جلد، موسسه ...
  • صدوق، محمد بن علی، (۱۴۱۸)، الهدایه فی الاصول و الفروع، ...
  • صدوق، محمد بن علی، (۱۴۱۳)، من لایحضره الفقیه، دفتر انتشارات ...
  • ضیائی­فر، سعید، (۱۳۹۳)، گونه­های بهره­گیری از عدالت در فقه و ...
  • طباطبایی حائری، (۱۴۱۸)، سید علی بن محمد، ریاض المسائل، ۱۶ ...
  • طباطبایی، محمدحسین، (۱۳۹۰)، المیزان فی تفسیر القرآن، ۲۰ جلد، موسسه ...
  • طریحی، فخرالدین، (۱۴۱۶)، مجمع البحرین، کتابفروشی مرتضوی، تهران ...
  • طوسی، محمد بن حسن، (۱۴۰۷)، الخلاف، دفتر انتشارات اسلامی، قم ...
  • طوسی، محمد بن حسن، (۱۳۸۷)، المبسوط فی فقه الامامیه، المکتبه ...
  • طوسی، محمد بن حسن، (۱۴۰۰)، النهایه فی مجرد الفقه و ...
  • عبدالرحمن المقدسی، شمس الدین ابوالفرج، (۱۴۱۵)، الشرح الکبیر، دارالهجر للطباعه ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف، (۱۴۱۳)، مختلف الشیعه فی احکام ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف، (۱۴۱۰)، ارشاد الاذهان الی احکام ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف، (۱۴۲۰)، تحریر الاحکام الشرعیه، موسسه ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف، (۱۴۱۳)، قواعد الاحکام، دفتر انتشارات ...
  • علیش، محمد بن احمد بن محمد، (۱۴۰۹)، منح الجلیل شرح ...
  • علیشاهی قلعه­جوقی، ابوالفضل، (۱۳۸۹)، حجیت «مذاق شریعت» و چالش های ...
  • عمرانی یمنی، ابوالحسین، (۱۴۲۱)، البیان فی مذهب الامام الشافعی، دارالمنهاج، ...
  • عوده، عبدالقادر، (بی­تا)، التشریع الجنائی الاسلامی، در ۲ جلد، دارالکاتب ...
  • فاضل هندی، محمد بن حسن، (۱۴۱۶)، کشف اللثام، دفتر انتشارات ...
  • فخر المحققین، محمد بن حسن، (۱۳۸۷)، ایضاح الفوائد فی شرح ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد، (۱۴۱۰)، کتاب العین، ۸ جلد، نشر ...
  • فنایی، ابوالقاسم، (۱۳۹۴)، ‎اخلاق دین شناسی، نگاه معاصر، تهران ...
  • قرشی، سید علی اکبر، (۱۴۱۲)، قاموس قرآن، ۷ جلد، دارالکتب ...
  • الکشناوی، ابوبکر بن حسن بن عبدالله، (بی­تا)، اسهل المدارک، دارالفکر، ...
  • کلینی، ابوجعفر، محمد بن یعقوب، (۱۴۰۷)، الکافی، دار الکتب الاسلامیه، ...
  • گلپایگانی، سید محمدرضا، (۱۴۱۲)، الدر المنضود فی احکام الحدود، دار ...
  • مازندرانی، محمد صالح بن احمد، (۱۳۸۲)، شرح الکافی، ۱۲ جلد، ...
  • مظاهری، معصومه و خوئینی، زهرا آل­اسحاق، (۱۳۹۱)، قاعده فقهی، حقوقی ...
  • مجلسی دوم، محمدباقر بن محمدتقی، (۱۴۰۴)، مرآه العقول، دار الکتب ...
  • محقق حلی، جعفر بن حسن، (۱۴۰۸)، شرائع الاسلام، موسسه اسماعیلیان، ...
  • محقق داماد، سیدمصطفی، (۱۴۰۶)، قواعد فقه، ۴ جلد، مرکز نشر ...
  • مغنیه، محمد جواد، (۱۴۲۱)، فقه الامام الصادق علیه السلام، ۶ ...
  • مفید، محمد بن محمد، (۱۴۱۳)، المقنعه، کنگره جهانی هزاره شیخ ...
  • مکارم شیرازی، ناصر، (۱۳۷۱)، تفسیر نمونه، ۲۸جلد، دارالکتب الاسلامیه، تهران ...
  • منتظری، حسینعلی، (بی­تا)، رساله استفتاءات، ۳ جلد، بی­نا، قم ...
  • موسوی اردبیلی، (۱۴۲۷)، سیدعبدالکریم، فقه الحدود و التعزیرات، موسسه النشر ...
  • میدانی دمشقی، (۱۴۰۹)، مصطفی دیب البغا، التذهیب فی ادله متن ...
  • نجفی، محمدحسن، (۱۴۰۴)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، دار ...
  • نووی، ابوزکریا، (بی­تا)، المجموع شرح المهذب(مع تکمله السبکی والمطیعی)، دارالفکر، ...
  • هاشمی شاهرودی، سیدمحمود و دیگران، (۱۴۲۶)، فرهنگ فقه، موسسه فقه ...
  • نمایش کامل مراجع