راهبردهای امام علی(ع) در رویارویی با عصبیت قبیله ای جامعه پس از پیامبر اکرم(ص)

مقارن با ظهور اسلام، عرب را روحیه تعصب قبیله ای کورکورانه و فخر فروشی نژادپرستانه بود. رسول خد(ع)در طول رسالتش، تلاش فراوانی در زدودن این خصلت داشت، اما پس از رحلت ایشان امت از سیره نبوی(ص) رویگردان شد. امام علی(ع) چون بر مسند خلافت تکیه زد، با این معضل روبهرو بود، این تحقیق در پی پاسخ به این سوال است که رهیافت های امام علی(ع)در رویارویی با عصبیت قبیلهای و نژادی چگونه بود؟ به نظر می رسد ایشان دو راهبرد نظری و عملی- همچنان که در اصلاح هر انحرافی لازم است- در پیش گرفتند. در راهبردهای نظری به تبیین ریشههای نژادپرستی و زمینههای شکلگیری آن پرداخته، خودبرتربینی، وسوسههای شیطان و قیاس خود با دیگران را عوامل روحی و روانی و پیروی از بزرگان کوتاهاندیش و رفاهزدگی را زمینههای شکلگیری تعصب و تبعیض بیان داشتند. در راهبردهای عملی، امام علی(ع) سه راهبرد احیای جایگاه حقوقی و اجتماعی گروه های مورد تبعیض، عدالت اقتصادی و انتقال مرکز حکومت از مدینه به کوفه را به کار گرفتند.