یکی از رسوم نادر تواضع و عذرخواهی در متون منثور عرفانی

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 289

فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JLL-24-49_002

تاریخ نمایه سازی: 15 دی 1400

چکیده مقاله:

چکیدهتواضع و فروتنی از صفات حسنه اخلاقی است که در قرآن و روایات بسیار به آن سفارش شده است و در بسیاری از کتب اخلاق، تعریف تواضع، نشانه ها، آثار و نیز نمونه هایی از آن آمده است. در برخی متون نثر عرفانی همچون اللمع، رساله قشیریه، مصباح الهدایه و تذکره الاولیاء به روش نادری برای نشان دادن تواضع و فروتنی اشاره شده است که گاه نیز برای عذرخواهی، رفع رنجش و کدورت به کار می رفته است. از آنجا که متون عرفانی بخش عمده ای از فرهنگ و ادبیات کلاسیک فارسی را تشکیل می دهند، شناخت بهتر این قبیل آداب و رسوم، به درک بهتر این آثار کمک خواهد کرد. در این رسم نادر، فردی یک طرف صورت خود را بر روی زمین می گذارد و از طرف مقابل می خواهد که پای خود را بر صورت او بگذارد. این عمل به ویژه اگر توسط شخصی والامقام و محترم صورت پذیرد، نشان دهنده اوج تواضع و فروتنی او قلمداد شده است. در این مقاله که به روش توصیفی و تحلیل محتوا نگاشته شده است، سعی شده است ابتدا مهم ترین شواهد و کاربردهای این رسم در متون نثر عرفانی و دینی جمع آوری و تحلیل گردد و سپس به تعابیر و نمونه هایی از نظم و نثر فارسی که به نحوی با این رسم در ارتباط هستند، اشاره شود.

نویسندگان

مریم حقی

عضو علمی پیام نور

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • فهرست منابعالف) منابع فارسیابوالقاسمی، مریم و فخیمی، نسرین. (۱۳۹۵). «تاملی ...
  • افلاکی، احمد بن اخی ناطور. (۱۳۸۶). مناقب­العارفین. زیر نظر فرشید ...
  • امیر معزی، محمدبن عبدالملک. (۱۳۸۵). کلیات دیوان. تصحیح محمدرضا قنبری. ...
  • انصاریان، حسین. (۱۳۹۷). «ماجرای عاقبت به خیری یک ...
  • اهلی شیرازی، محمد بن یوسف. (۱۳۴۴). دیوان. به کوشش حامد ...
  • جامی، عبدالرحمان بن احمد. (۱۳۹۰). دیوان. تصحیح محمد روشن. چاپ ...
  • جامی، عبدالرحمان بن احمد. (۱۳۸۶). نفحات­الانس من حضرات القدس. مقدمه، ...
  • جامی، عبدالرحمان بن احمد. (۱۳۸۶). هفت اورنگ. تصحیح مرتضی مدرس ...
  • حافظ، شمس­الدین محمد. (۱۳۶۲). دیوان غزلیات. به تصحیح و توضیح ...
  • دهخدا، علی اکبر. (۱۳۷۷). لغتنامه. تهران: موسسه لغتنامه دهخدا ...
  • رضوانفر، احمد. (۱۳۸۷). فرهنگ اخلاقی معصومین. حرف «ت». قم: مرکز ...
  • سعدی، مصلح بن عبدالله. (۱۳۸۴). گلستان. تصحیح و تعلیقات غلامحسین ...
  • سعدی، مصلح بن عبدالله. (۱۳۷۴). غزلیات. مقدمه و توضیح بهاء­الدین ...
  • شاه نعمت­الله ولی، نورالدین. (۱۳۸۲). دیوان اشعار. تهران: علم ...
  • شفیعی­کدکنی، محمدرضا. (۱۳۸۵). چشیدن طعم وقت (از میراث عرفانی ابوسعید ...
  • شهبازی، حسین. (۱۳۹۳). شرح جامع بر رساله قشیریه. تهران: زوار ...
  • صادقی اردستانی، احمد. (۱۳۸۸). «داستان قرآنی، پا روی صورتم بگذار». ...
  • طوسی، خواجه نصیرالدین. (۱۳۶۴). اخلاق ناصری. به تصحیح مجتبی مینوی ...
  • عطار نیشابوری، فریدالدین. (۱۳۸۴). تذکره الاولیاء. به کوشش ا. توکلی. ...
  • عطار نیشابوری، فریدالدین. (۱۳۸۶). مصیبت­نامه. مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا ...
  • غزالی، ابوحامد محمد. (۱۳۸۷). کیمیای سعادت. جلد دوم. به کوشش ...
  • فرامرز قراملکی، احد. (۱۳۸۹). اخلاق کاربردی در ایران و اسلام. ...
  • فراهانی، ادیب­الممالک. (۱۳۸۰). دیوان. تصحیح مجتبی برزآبادی فراهانی. چاپ دوم، ...
  • فروغی بسطامی، عباس. (۱۳۸۹). دیوان. به کوشش وحید سمنانی. تهران: ...
  • فیض کاشانی، محمدمحسن. (۱۳۶۷). دیوان اشعار. تصحیح سید علی شفیعی. ...
  • قاآنی، حبیب­الله. (۱۳۸۰). دیوان. تصحیح امیر صانعی خوانساری. تهران: نگاه ...
  • کاشانی، عزالدین محمود بن علی. (۱۳۸۹). مصباح­الهدایه و مفتاح­الکفایه. به ...
  • مجلسی، محمدباقر. (۱۳۷۳). بحارالانوار. ج ۷۳. قم: معارف اسلامی ...
  • مطهری، مرتضی. (۱۳۸۹). فلسفه اخلاق. چاپ سی و چهارم، تهران: ...
  • مولوی، جلال­الدین محمد. (۱۳۷۹). کلیات شمس تبریزی. تصحیح بدیع­الزمان فروزانفر. ...
  • مولوی، جلال­الدین محمد. (۱۳۷۹). مثنوی معنوی. تصحیح رینولد نیکلسون. چاپ ...
  • میهنی، محمد بن منور. (۱۳۶۶). اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی­سعید. ...
  • نشاط اصفهانی، عبدالوهاب. (۱۳۷۹). دیوان. با مقدمه و تصحیح حسین ...
  • واعظ قزوینی، ملا محمد رفیع. (۱۳۵۹). دیوان اشعار. به کوشش ...
  • هلالی جغتایی، بدرالدین. (۱۳۶۸). دیوان. به کوشش سعید نفیسی. چاپ ...
  • ب) منابع عربینهج­البلاغه. (۱۳۸۴). ترجمه محمد دشتی. قم: میراث ماندگار ...
  • ابن ابی­الحدید، عبدالحمید. (۱۴۰۴). شرح نهج­البلاغه. جلد ۱۱. قم: کتابخانه ...
  • ابن عساکر، علی بن حسن. (۱۴۱۵). تاریخ مدینه دمشق. محقق ...
  • الحمد، محمد بن ابراهیم. (۱۳۹۴). نافرمانی والدین، اسباب و راه ...
  • الفوزان، صالح فوزان بن عبدالله. (۱۴۲۱). شرح مسائل الجاهلیه. ریاض: ...
  • امینی نجفی، عبدالحسین. (۱۳۵۸). ابوذر به دور از پیرایه­ها (برگرفته ...
  • سراج طوسی، ابونصر. (۱۳۸۸). اللمع فی التصوف. ترجمه مهدی محبتی ...
  • غزالی، ابوحامد محمد. (۱۳۶۸). احیاء علوم­الدین. ترجمه مویدالدین خوارزمی. به ...
  • غزالی، ابوحامد محمد. (۲۰۱۸). احیاء علوم­الدین. جزء الثالث. دارالفکر ...
  • قشیری، عبدالکریم بن هوازن. (۱۳۷۹). رساله قشیریه. ترجمه ابوعلی حسن ...
  • قشیری، عبدالکریم بن هوازن. (۱۳۹۶). رساله قشیریه. ترجمه ابوعلی حسن ...
  • مجلسی، محمدباقر. (۱۴۰۳) بحارالانوار. ج ۸۳ و ۴۸. چاپ سوم، ...
  • نمایش کامل مراجع