حقوق بین الملل دریاها و نقش و جایگاه تاریخی ایران در آبهای بین المللی

حقوق دریاها یا حقوق بین المللی دریاها یکی از شاخه های نوین حقوق بینالملل و مجموعه مقرراتی است که کشورها باید آنها را در روابط بینالملل خود در مناطق مختلف دریایی رعایتکنند .حقوق دریاها چه در زمان صلح و چه در زمان جنگ لازم الاجراست، اما ممکن است استثنائا برخی از قواعد آن در زمان جنگ به حالت تعلیق درآید و یا قواعد خاصی در زمان جنگ اجرا گردد.حقوق دریاها یکی از شاخه های حقوق بین الملل است که مربوط به روابط بین المللی دولتها یا سازمانهای بین المللی در مناطق مختلف دریایی است، ولی حقوق دریایی از شاخه های حقوق خصوصی داخلی است که بر روابط اشخاص و کشورها در در دریا و موضوعات مربوط به دریا ناظر و حاکم است. از جمله موضوعاتی مانند حمل و نقل دریایی، بیمه دریایی، وضعیت حقوقی کشتی ها و ایمنی دریاها.اهمیت حقوق دریاها، بی شک بسته به اهمیت دریاها خواهد داشت. در گذشته، دریاها و اقیانوس ها بیشتر به لحاظ راه ارتباطی دارای اهمیت بودند، اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی و در نتیجه شناخت بیشتر از منابع دریاها و توان بهره برداری از این منابع، دریاها از اهمیت خاصی برخوردار شده اند و این در حالی است که %.۹ از مناطق بستر و زیر بستر اقیانوس ها برای انسان ها تقریبا ناشناخته مانده اند. اقیانوس ها در حدود ۷۱ %سطح کره زمین را در برگرفته اند و سرشار از منابع عظیم نفت و گاز، کلوخه های معدنی و مواد غذایی می باشند.حقوق دریایی که در نظام حقوق انگلوساکسون به آن درAdmiralty Law و Maritime Lawگفته میشود .و در حقوق فرانسه به آن عرف Droit Maritimeگفته می شود. بطور کلی مجموعه قوانین و مقررات و دریایی است که حاکم بر روابط افراد و دول که کلیه موضوعات و مسائل و فعالیتهای مربوز به دریا است؛ اعم از کشتیرانی خصوصی ، نیروی دریایی نظامی و کشتیهای جنگی .به این ترتیب دیده میشود که حقوق دریایی در معنی عام خود ناظر به کلیه روابط افراد و دول در دریا و موضوعات مربوط به دریا است.این روابط گاه در حقوق عمومی و گاه در حقوق خصوصی مورد مطالعه قرار میگیرند .چناچه روابط افراد و دول در دریا و موضوعات مربوط به دریا در حقوق خصوصی مورد بحث قرار گیرد معنی اخص آن ظاهر میشود .در این صورت حقوق دریایی در معنی اخص، مجموعه قوانین و مقررات و عرف دریایی است که حاکم بر روابط افراد و دول در امر حمل و نقل بار و مسافر در دریا و موضوعات و مسائل مربوط به کشتیرانی بازرگانی و ایمنی در دریاست.