تحلیل و بررسی سوره مبارکه «ق» با تکیه بر مفاهیم آشنایی زدایی و برجسته سازی

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 94

فایل این مقاله در 27 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_PAQ-8-1_010

تاریخ نمایه سازی: 19 دی 1400

چکیده مقاله:

آشنایی زدایی، شیوه های بیانی متفاوت از زبان معمول با هدف تشخص، برجسته سازی و زیبایی آفرینی در متن ادبی است. از آنجا که قرآن کریم به عنوان معجزه الهی، سرشار از ظرافت های ادبی، زبانی و معنایی است، پرداختن به زوایای ظاهر و پنهان آن، همواره یک ضرورت محسوب می شود. نوشتار حاضر می کوشد تا با بررسی سوره «ق» از منظر آشنایی زدایی و برجسته سازی، نمونه هایی از هنجارگریزی و قاعده افزایی در این سوره را به شیوه توصیفی-تحلیلی ارائه دهد و از این طریق، ضمن آن که بخشی از زیبایی ها و اعجاز ادبی قرآن کریم را به تصویر می کشد، تاثیر شگرف چنین نگرشی در کلام وحی را در نزدیک شدن به معنای مقصود و کسب التذاذ بیشتر از هم نشینی با این آیات نورانی بیان کند. حاصل پژوهش، بیانگر آن است که بهره گیری از تکنیک های قاعده کاهی، نظیر حذف، تقدیم و تاخیر، التفات، استعاره، کنایه و ... در این سوره در راستای آشنایی زدایی و برجسته سازی مضامین سوره برای تاثیرگذاری بیشتر و عمیق تر بر مخاطبین بوده است. به کارگیری اصول قاعده افزایی نیز با تکرار و توازن در سه سطح آوایی، واژگانی و نحوی آیات با فضای کلی سوره، اعم از هشدار و تهدید منکران معاد و اثبات مساله حشر و رد استبعاد آن از سوی معاندان، متناسب و هم سو است.  

نویسندگان

حمیدرضا مشایخی

دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه مازندران، پردیس دانشگاه مازندران، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، گروه زبان و ادبیات عربی.

عذراء طالبیان

کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه مازندران .پردیس دانشگاه مازندران، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، گروه زبان و ادبیات عربی.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم، ترجمه حسین انصاریان،۱۳۹۱ )( قم: انتشارات نشتا ...
  • احمدی، بابک، (۱۳۸۵ )، ساختار و تاویل متن، تهران: نشر ...
  • البرزی، پرویز، (۱۳۸۶)، مبانی زبان شناسی متن، تهران، امیرکبیر ...
  • انوشه، حسن، (۱۳۷۶)، فرهنگنامه ادب فارسی، تهران: سازمان چاپ و ...
  • سید قطب، ابراهیم حسین الشاذلی، (۱۳۸۹)، تصویرسازی هنری در قرآن، ...
  • شایگان فر، حمیدرضا، (۱۳۸۰)، نقد ادبی، تهران: انتشارات دستان ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا، (۱۳۹۱)، رستاخیز کلمات، تهران: نشر سخن ...
  • شمیسا، سیروس، (۱۳۸۱)، نقد ادبی، تهران: انتشارات فردوس ...
  • صفوی، کوروش، (۱۳۹۰)، از زبان شناسی به ادبیات، تهران: شرکت ...
  • قرشی، سیدعلی اکبر، (۱۳۷۷)، تفسیر احسن الحدیث، تهران: بنیاد بعثت ...
  • مکارم شیرازی، ناصر، (۱۳۷۴)، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیه ...
  • میرصادقی، جمال، (۱۳۸۷)، راهنمای داستان نویسی، تهران: انتشارات سخن ...
  • ابن عاشور، محمد بن طاهر، (بی تا)التحریر و التنویر، تونس: ...
  • انیس، ابراهیم، (بی تا) الاصوات اللغویه، قاهره: نهضه مصر ...
  • تفتازانی، سعدالدین، (۱۳۷۷)، شرح مختصر المعانی، قم: دارالحکمه ...
  • جرجانی، عبدالقاهر، (بی تا)دلائل الاعجاز، بیروت: دار الکتب العلمیه ...
  • حسن، عباس، (۱۹۹۸)، خصائص الحروف العربیه و معانیها، سوریا، اتحاد ...
  • الحسینی، السید جعفر السیدباقر، (۱۳۸۶)، اسالیب المعانی فی القرآن، قم: ...
  • خطیب قزوینی، محمد بن عبد الرحمن،( بی تا) (محقق: ابراهیم ...
  • درویش، محی الدین، (۱۴۱۵)، اعراب القرآن الکریم و بیانه، سوریه: ...
  • دسوقی، محمد، (بی تا) حاشیه الدسوقی علی مختصر المعانی، بیروت: ...
  • زرکشی، بدر الدین محمد بن عبدالله، (۱۴۲۱)، البرهان فی علوم ...
  • زمخشری، محمود بن عمر، (۱۴۰۷)، الکشاف عن حقائق التنزیل، بیروت: ...
  • سامرایی، فاضل، (۱۴۲۰)، معانی النحو، عمان: انتشارات دار الفکر للطباعه ...
  • سبکی، علی بن عبد الکافی،( بی تا) عروس الافراح فی ...
  • سکاکی، یوسف ابن ابی بکر، (بی تا)مفتاح العلوم، بیروت: دار ...
  • سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن بن ابیبکر، (۱۴۲۹)، الاتقان فی علومالقرآن، ...
  • صافی، محمود، (۱۴۱۸)، الجدول فی اعراب القرآن، دمشق: دار الرشید ...
  • طباطبایی، محمدحسین، (۱۴۱۷)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات ...
  • طبرسی، فضل بن حسن، (۱۳۷۷)، تفسیر جوامع الجامع، تهران: انتشارات ...
  • عبدالطلب، محمد، (۱۹۹۳)، البلاغه و الاسلوبیه، لبنان: الشرکه المصریه العالمیه ...
  • عکبری، ابو البقاء عبد الله، (بی تا)التبیان فی اعراب القرآن، ...
  • فراء، ابو زکریاء یحیی بن زیاد، (بی تا) معانی القرآن، ...
  • فوال عکاوی، انعام، (۱۴۱۷)، المعجم المفصل فی علوم البلاغه، بیروت: ...
  • ویس، احمد محمد، (۲۰۰۲)، الانزیاح فی التراث النقدی و البلاغی، ...
  • هاشمی، احمد، (۱۳۸۱)، جواهر البلاغه، قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه ...
  • احمدی، بابک، (۱۳۸۵ )، ساختار و تاویل متن، تهران: نشر ...
  • البرزی، پرویز، (۱۳۸۶)، مبانی زبان شناسی متن، تهران، امیرکبیر ...
  • انوشه، حسن، (۱۳۷۶)، فرهنگنامه ادب فارسی، تهران: سازمان چاپ و ...
  • سید قطب، ابراهیم حسین الشاذلی، (۱۳۸۹)، تصویرسازی هنری در قرآن، ...
  • شایگان فر، حمیدرضا، (۱۳۸۰)، نقد ادبی، تهران: انتشارات دستان ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا، (۱۳۹۱)، رستاخیز کلمات، تهران: نشر سخن ...
  • شمیسا، سیروس، (۱۳۸۱)، نقد ادبی، تهران: انتشارات فردوس ...
  • صفوی، کوروش، (۱۳۹۰)، از زبان شناسی به ادبیات، تهران: شرکت ...
  • قرشی، سیدعلی اکبر، (۱۳۷۷)، تفسیر احسن الحدیث، تهران: بنیاد بعثت ...
  • مکارم شیرازی، ناصر، (۱۳۷۴)، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیه ...
  • میرصادقی، جمال، (۱۳۸۷)، راهنمای داستان نویسی، تهران: انتشارات سخن. عربی۱۳. ...
  • انیس، ابراهیم، (بی تا) الاصوات اللغویه، قاهره: نهضه مصر ...
  • تفتازانی، سعدالدین، (۱۳۷۷)، شرح مختصر المعانی، قم: دارالحکمه ...
  • جرجانی، عبدالقاهر، (بی تا)دلائل الاعجاز، بیروت: دار الکتب العلمیه ...
  • حسن، عباس، (۱۹۹۸)، خصائص الحروف العربیه و معانیها، سوریا، اتحاد ...
  • الحسینی، السید جعفر السیدباقر، (۱۳۸۶)، اسالیب المعانی فی القرآن، قم: ...
  • خطیب قزوینی، محمد بن عبد الرحمن،( بی تا) (محقق: ابراهیم ...
  • درویش، محی الدین، (۱۴۱۵)، اعراب القرآن الکریم و بیانه، سوریه: ...
  • دسوقی، محمد، (بی تا) حاشیه الدسوقی علی مختصر المعانی، بیروت: ...
  • زرکشی، بدر الدین محمد بن عبدالله، (۱۴۲۱)، البرهان فی علوم ...
  • زمخشری، محمود بن عمر، (۱۴۰۷)، الکشاف عن حقائق التنزیل، بیروت: ...
  • سامرایی، فاضل، (۱۴۲۰)، معانی النحو، عمان: انتشارات دار الفکر للطباعه ...
  • سبکی، علی بن عبد الکافی،( بی تا) عروس الافراح فی ...
  • سکاکی، یوسف ابن ابی بکر، (بی تا)مفتاح العلوم، بیروت: دار ...
  • سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن بن ابیبکر، (۱۴۲۹)، الاتقان فی علومالقرآن، ...
  • صافی، محمود، (۱۴۱۸)، الجدول فی اعراب القرآن، دمشق: دار الرشید ...
  • طباطبایی، محمدحسین، (۱۴۱۷)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات ...
  • طبرسی، فضل بن حسن، (۱۳۷۷)، تفسیر جوامع الجامع، تهران: انتشارات ...
  • عبدالطلب، محمد، (۱۹۹۳)، البلاغه و الاسلوبیه، لبنان: الشرکه المصریه العالمیه ...
  • عکبری، ابو البقاء عبد الله، (بی تا)التبیان فی اعراب القرآن، ...
  • فراء، ابو زکریاء یحیی بن زیاد، (بی تا) معانی القرآن، ...
  • فوال عکاوی، انعام، (۱۴۱۷)، المعجم المفصل فی علوم البلاغه، بیروت: ...
  • ویس، احمد محمد، (۲۰۰۲)، الانزیاح فی التراث النقدی و البلاغی، ...
  • هاشمی، احمد، (۱۳۸۱)، جواهر البلاغه، قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه ...
  • اکبری گندمانی، مهرداد، (۱۳۹۷)، «همپایگی و بازی مقید در شعر ...
  • نمایش کامل مراجع