سنگ شناسی، ژئوشیمی و جایگاه زمین ساختی توده های نفوذی محدوده جنوب باختری سرخ کوه (بلوک لوت، خاور ایران)

محدوده جنوب باختری سرخ کوه در ۱۲۰ کیلومتری جنوب باختری شهر بیرجند قرار گرفته و بخشی از مجموعه آتشفشانی-آذرین درونی ترسیری در باختر بلوک لوت است. زمین شناسی منطقه شامل سنگ های آتشفشانی با ترکیب آندزیت و بازالت بوده که نفوذ توده های نفوذی در مراحل زمانی متفاوت با ترکیب هورنبلنددیوریت، هورنبلندمیکرودیوریت، هورنبلنددیوریت پورفیری، هورنبلندکوارتزدیوریت پورفیری و بیوتیت کوارتزمونزونیت در آنها موجب دگرسانی گسترده ای شده است. بافت توده های نفوذی منطقه بیشتر پورفیری، گرانولار و پویی کیلیتیک است. کانی های اصلی تشکیل دهنده این توده های نفوذی هورنبلند و پلاژیوکلاز بوده و در بیوتیت کوارتز مونزونیت کانی های بیوتیت و کوارتز نیز حضور دارند. ترکیب توده های نفوذی در محدوده متاآلومینوس تا کمی پرآلومینوس بوده، اغلب ماهیت کالک آلکالن دارند اما برخی توده های دیوریتی ماهیت تولییتی نیز دارند. توده های نفوذی منطقه در محدوده گرانیت های کمان های آتشفشانی واقع شده و متعلق به گرانیتوییدهای سری مگنتیت (یا I) هستند. در بررسی عناصر فرعی و خاکی نادر، غنی شدگی عناصر (LILE، Ba، K، Cs و Sr)، کاهیدگی عناصر (HFSE، Nb، P و Ti) و غنی شدگی عناصر LREE نسبت به HREE دیده می شود که از ویژگی های شاخص ماگمای تولید شده در پهنه فرورانش است. مقادیر بالای (Eu/Eu*) در دیوریت کالک آلکالن و تولییتی (بین ۹/۰-۸/۰) و در بیوتیت کوارتزمونزونیت (۵/۱) و همچنین، غنی شدگی Sr به ویژه در توده بیوتیت کوارتزمونزونیت (ppm ۹۰۰) نشان دهنده نبود پلاژیوکلاز در خاستگاه این ماگماست. تهی شدگی Nb و مقدار بالای Zr/Nb آلودگی اندک ماگما با پوسته قاره ای را نشان می دهد. مقدار نسبت (LaN/YbN) نیز کم بوده، بین ۹-۵ متغیر است. ماگمای مولد توده های نفوذی از حدود ۱ تا ۵ درصد ذوب بخشی گارنت-اسپینل لرزولیت (با مقدار کم گارنت) و در عمق حدود ۶۰ کیلومتر گوشته بالایی تشکیل شده است.