نقش اکوتوریسم (Eco-Tourism) و گردشگری سبز (Green Tourism) در توسعه پایدار شهری (نمونه مطالعاتی: بجنورد)

امروزه گردشگری به عنوان یکی از گسترده ترین صنایع و فعالیت ها در عرصه تحولات اجتماعی اقتصادی به شمار می آید. گردشگری در چارچوب الگوهای فضایی خاصی عمل می کند که یکی از آن ها گردشگری شهری است. شهرها از آنجایی که دارای جاذبه ها و پتانسیل های طبیعی، تاریخی و فرهنگی هستند، به عنوان فضاها و مکان های گردشگری نیز شناخته می شوند. از این رو، گردشگری می تواند بر تمام جنبه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و محیط زیستی یک شهر اثر بگذارد و لازم است که در فرایند برنامه ریزی شهر به پتانسیل های گردشگری آن شهر بر مبنای اصول توسعه پایدار توجه شود. در واقع برنامه ریزی باید به گونه ای صورت بگیرد که دستیابی به گردشگری پایدار را نیز محقق کند. از این رو، اکوتوریسم و گردشگری سبز دو ابزار و رویکرد در زمینه توسعه گردشگری پایدار هستند که توسعه ای مبتنی بر احترام بر طبیعت و منافع اقتصاد محلی را به همراه دارند و امروزه بسیاری از سیاست مداران و برنامه ریزان شهری از آن ها استفاده می کنند. بنابراین، هدف مقاله حاضر معرفی دو رویکرد اکوتوریسم و گردشگری سبز است تا بتوان با بهره گیری از این دو رویکرد برای شهر بجنورد (مرکز استان خراسان شمالی) برنامه ریزی مبتنی بر اصول گردشگری پایدار پیشنهاد کرد. از این رو، در این مقاله چند برنامه موضعی/ موضوعی در جهت تقویت گردشگری در بجنورد مانند طراحی مسیر گردشگری، ایجاد بازارچه های کشاورزی برای جذب گردشگران کشاورزی و... پیشنهاد شده است. از لحاظ روش تحقیق نیز این مقاله به شیوه توصیفی تحلیلی نگارش شده و گردآوری اطلاعات در بستر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی صورت گرفته است. همچنین برای تهیه نقشه های مورد نیاز از نرم افزار GIS استفاده شده است.