بررسی عامل های روان شناختی موثر بر تمایل به کاهش استفاده از کیسه های پلاستیکی (مطالعه موردی: هاپیر مارکت های شهر مشهد)

آوا حیدری; نگار فلاحی; انسیه صابری پور; پرنیان هادیان; اسما آذری; یگانه هروی; نگار حسنی; علیرضا خوراکیان

بررسی عامل های روان شناختی موثر بر تمایل به کاهش استفاده از کیسه های پلاستیکی (مطالعه موردی: هاپیر مارکت های شهر مشهد)

محل انتشار: فصلنامه علوم محیطی، دوره: 19، شماره: 4

سال انتشار: 1400

نوع سند: مقاله ژورنالی

زبان: فارسی

مشاهده: 179

فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

دریافت فایل کامل مقاله

صدور گواهی نمایه سازی
من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

https://civilica.com/doc/1374833

شناسه ملی سند علمی:

JR_SCJS-19-4_004

تاریخ نمایه سازی: 22 دی 1400

چکیده مقاله:

سابقه و هدف: کیسه های پلاستیکی رایگان فایده های عملی برای مصرف کنندگان دارد اما به دلیل دیرتجزیه پذیر بودن و افزودنی های آن تاثیرات نامطلوبی بر محیط زیست می گذارد. بنابراین در این مطالعه، عامل های موثر بر قصد و رفتار افراد برای استفاده از کیسه های پلاستیکی با نظریه رفتار برنامه ریزی شده و مدل سازی ساختاری مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش ها: تعداد کل ۳۶۰ مشتری در ۷ هایپرمارکت بزرگ در منطقه های مختلف کلان شهر مشهد به سوال های پرسشنامه پاسخدادند. داده های به دست آمده با نرم افزار IBM SPSS Statistic ۲۲ و AMOS ۲۴ تجزیه و تحلیل شدند. مدل توسعه یافته ای براساس نظریه رفتار برنامه ریزی شده با متغیرهای نگرش شناختی، نگرش موثر، انگیزه اقتصادی، بازخورد، هنجار ذهنی، کنترل رفتاری، قصد و رفتار معرفی شد تا عامل های موثر بر رفتار کاهش استفاده از کیسه های پلاستیکی را تعیین کند.نتایج و بحث: نتایج این مطالعه نشان داد که بیش از نیمی از پاسخ دهنده گان به پرسشنامه ها، زن بودند و بیش از ۳۰ درصد آنها در رده سنی ۲۵ - ۳۵ سال قرار داشتند. تاثیر اطلاعات جمعیت شناختی بر قصد کاهش استفاده از کیسه های پلاستیکی در هایپرمارکتها با آزمون آنوا مورد بررسی قرار گرفت. تنها سن ( p< ۰.۰۰۱ و df = ۷ و F= ۳.۶ ) و نوع شغل ( p< ۰.۰۰۱ و df = ۷ و F= ۳.۵ ) مشتری تاثیر معنی داری بر قصد دارد. سنجه های کلی برازش مدل ساختاری عبارتند از کای اسکوئر برابر با ۳ / ۲۵۴ با درجه آزادی ۱۰۶ ، نسبت کای اسکوئر به درجه آزادی برابر با ۴ / ۲ ، IFI برابر با ۹ / ۰ ، CFI برابر با ۹ / ۰ ، NFI برابر با ۸۹ / ۰ و RMSEA برابر ۰۶۲ / ۰ است که بنابر استاندارد برازش مدل مناسب است. یافته های مدل معادلات ساختاری با برازش مناسب می تواند روابط بین متغیرها را توصیف کند: نگرش شناختی تاثیر معنادار آماری بر نگرش موثر دارد. همچنین نگرش شناختی و هنجار از لحاظ آماری دارای رابطه معناداری هستند. همچنین نگرش شناختی به طور آماری ( p< ۰.۰۰۱ ) بر کنترل رفتاری تاثیر منفی دارد. بین انگیزه اقتصادی و هنجار رابطه مثبت(ضریب ۱۸ / ۰ ) و معناداری ( p < ۰.۰۰۱ ) وجود دارد. همچنین، بین بازخورد و هنجار رابطه منفی(ضریب ۴۳ / ۰ ) و معناداری ( p< ۰.۰۰۱ ) وجود دارد. در همین راستا، بین بازخورد و کنترل رفتاری رابطه مثبت (ضریب ۴۵ / ۰ ) و معناداری ( p< ۰.۰۰۱ ) وجود دارد. نگرش شناختی تاثیر مثبت (ضریب ۱۶ / ۰ ) و معناداری( p > ۰.۰۵ ) روی قصد برای انجام رفتار دارد و هنجار با ضریب ۴۱ / نیز ۰ تاثیر مثبت و معناداری (p< ۰.۰۰۱ ) روی قصد برای انجام رفتار دارد.نتیجه گیری: پارامترهای اصلی نظریه رفتار برنامهریزی شده (نگرش، هنجار ذهنی و کنترل رفتاری) به طور معنی داری قصد کاهش استفاده از کیسه های پلاستیکی را توصیف می کنند. افزودن متغیرهای جدید مانند بازخورد و انگیزه اقتصادی به این نظریه، کمک می کنند سایر پیش بینی کننده های رفتار مشخص شوند. هنجار از مهمترین متغیرهایی است که تاثیر سایر فاکتورها مانند نگرش شناختی، نگرش موثر، انگیزه اقتصادی، بازخورد و کنترل رفتاری بر قصد کاهش مصرف کیسه های پلاستیکی را میانجی می کنند. اگرچه انگیزه اقتصادی بر کاهش تمایل برای استفاده از کیسه های پلاستیکی مجانی تاثیر دارد، اما شایسته است که رویکرد مداخله ای براساس مدل ارائه شده در این مطالعه، برای یافتن راه حل استفاده شود.

کلیدواژه ها:

: نظریه رفتار برنامه ریزی شده ، مدل معادله ساختاری ، کیسه پلاستیکی ، مشهد

نویسندگان

آوا حیدری