تحلیل مفهوم منظر و رویکرد منظر از سطح نظری تا عرصه اجرایی: مرور ادبیات نظری

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 241

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_MANZAR-13-57_003

تاریخ نمایه سازی: 28 دی 1400

چکیده مقاله:

در سال های اخیر رویکرد منظر در کنار سایر رویکردها، به سبب دیدگاه جامع و تبیین پارادایم های نو در باز تعریف رابطه انسان و محیط به طور گسترده ای مورد توجه قرار گرفته است. با این حال مفهوم واحد و دقیقی از چیستی و ماهیت آن ارائه نشده و وجود ادبیات نظری گسترده در رابطه با تعاریف منظر، ابهام در مفهوم و دشواری درکاربست آن را در پی داشته است. هدف این پژوهش تبیین ماهیت و ابعاد مختلف رویکرد منظر از طریق تدوین مدل مفهومی با روش تحلیلی و مرور سیستماتیک از دو دیدگاه نظری و عملی است. براساس یافته های این پژوهش، منظر از دیدگاه نظری و برمبنای آرای صاحب نظران درقالب یک پدیده عینی، کلیت عینی-ذهنی، پدیده زمانی-مکانی، تعامل میان طبیعت و فرهنگ و یا یک سیستم پیچیده تعریف شده است. همچنین منظر از دیدگاه عملی که رویکرد منظر خوانده می شود، بینش کل نگر و وجه کاربردی شده از مفاهیم نظری است. بر مبنای مرور سیستماتیک پژوهش های پیشین رویکرد منظر بر سه مولفه ماهیت مفهومی، اصول و ویژگی ها و فرایندهای مدیریت استوار است. ماهیت آن مرکب از وجوه کالبدی-معنایی و تفسیری از چارچوب مفهومی منظر در سیستم انسانی-محیطی است. اصول و ویژگی های برآمده از این ماهیت، کل نگری، چندعملکردی، چندمقیاسی وجود ذینفعان متعدد، فرارشته ای، مشارکت، پویایی (اکولوژیکی-اجتماعی)، پیچیدگی و مبتنی بودن بر مکان است. همچنین مدیریت و برنامه ریزی های یکپارچه، انطباقی، مشارکتی، زمینه گرا و تاب آور از استراتژی های اصلی رویکرد منظر در سطح مدیریت بوده که به واسطه دو فرایند برنامه ریزی-سیاست گذاری و تصمیم-پیاده سازی منجر به ایجاد دستورالعمل های اجرایی می شود. این رویکرد از طریق نظارت و کنترل موردارزیابی قرار گرفته و به منظور بسط و توسعه به صورت فرایندی چرخه ای و پیش رونده تحول می یابد. 

کلیدواژه ها:

نویسندگان

محمدرضا مثنوی

استاد معماری، دانشکده محیط زیست، دانشکدگان فنی دانشگاه تهران.

حشمت الله متدین

گروه معماری منظر، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران.

پریچهر صابونچی

پژوهشگر دکتری معماری منظر. دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران.

مرتضی همتی

پژوهشگر دکتری معماری منظر. دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابرقویی فرد، حمیده و صابونچی، پریچهر. (۱۳۹۹). منظر همچون طبیعت ...
  • آل هاشمی، آیدا و منصوری، سید امیر. (۱۳۹۶). منظر مفهومی ...
  • امین زاده، بهناز. (۱۳۹۵). ارزش ها در طراحی منظر شهری. ...
  • برک، آگوستن. (۱۳۹۲). آیا مفهوم منظر متحول می شود؟ منظر، ...
  • بل، سایمون. (۱۳۸۲). منظر، الگو، ادراک و فرایند (ترجمه بهناز ...
  • تقوایی، سیدحسن. (۱۳۸۳). طراحی منظر بوم گرا در مناطق گرم ...
  • تقوایی، سیدحسن. (۱۳۹۱). معماری منظر، درآمدی بر تعریف ها و ...
  • حبیب، فرح. (۱۳۸۵). کند و کاوی در معنای شکل شهر. ...
  • خراسانی زاده، محسن. (۱۳۸۲). مباحثی درباره شناخت معماری منظر. معماری ...
  • دونادیو، پی یر. (۱۳۹۲). منظر به مثابه دارایی مشترک. منظر، ...
  • ذکاوت، کامران. (۱۳۸۵). چارچوب استراتژیک مدیریت بصری شهر. آبادی. (۵۳) ...
  • شهیر، محمد. (۱۳۹۲). معماری منظر: رشته و خلاقیت. منظر، ۵(۲۳)، ...
  • شیبانی، مهدی. (۱۳۸۹). آسیبشناسی منظر شهری تهران. منظر، ۲(۹)، ۲۹-۲۶ ...
  • صابونچی، پریچهر. (۱۳۹۹). گردشگری منظر کاخ ایرانی، توصیف و تبیین ...
  • صابونچی، پریچهر؛ ابرقویی فرد، حمیده و متدین، حشمت اله. (۱۳۹۷). ...
  • قرایی، فریبا؛ مثنوی، محمدرضا و حاجی بنده، مونا. (۱۳۹۶). بسط ...
  • گلکار، کورش. (۱۳۸۷). محیط بصری شهر؛ سیر تحول از رویکرد ...
  • ماهان، امین و منصوری، سید امیر. (۱۳۹۶). مفهوم منظر با ...
  • مثنوی، محمدرضا و سلطانی فرد، هادی. (۱۳۸۵). منظر پیچیده و ...
  • مثنوی، محمدرضا. (۱۳۸۸). روابط آشکار و نهان شهر و طبیعت، ...
  • مثنوی، محمدرضا. (۱۳۹۰). اکوسیستم شهری پایدار، پارادایم یا پارادوکس؟ ضرورت ...
  • مطلبی، قاسم. (۱۳۸۵). رویکردی انسانی به شکل دهی فضای شهری. ...
  • مک هارگ، ایان. (۱۳۸۹). طراحی با طبیعت (ترجمه عبدالحسین وهاب ...
  • ملکیان، مصطفی. (۱۳۸۰). روش شناسی در علوم سیاسی. فصلنامه علوم ...
  • منصوری، سید امیر. (۱۳۸۳). درآمدی بر شناخت معماری منظر. باغ ...
  • منصوری، سید امیر. (۱۳۸۹). چیستی منظر شهری. منظر، ۲(۹)، ۳۳-۳۰ ...
  • مینتزبرگ، هنری ؛ لمپل، جوزف و آلسترند، بروس دبلیو. (۱۳۹۷). ...
  • نوربرگ- شولتز، کریستین. (۱۳۸۲). گزینه ای از معماری: معنا و ...
  • همتی، مرتضی و صابونچی، پریچهر. (۱۴۰۰). ادراک کننده، ادراک شونده، ...
  • Angelstam, P., Elbakidze, M., Axelsson, R., Khoroshev, A., Pedroli, B., ...
  • Antrop. M. (۲۰۱۳). The Routledge Companion to Landscape Studies: A ...
  • Arts, B., Buizer, M., Horlings, L., Ingram, V., Van Oosten, ...
  • Bakhtin, M. (۱۹۸۶). The dialectic imagination. Austin: University of Texas ...
  • Balint, P. J., Stewart, R. E., Desai, A. & Walters, ...
  • Bastos Lima, M. G., Visseren-Hamakers I. J., Josefina Braña-Varela, J. ...
  • Berkes, F. (۲۰۰۹). Evolution of co-management: role of knowledge generation, ...
  • Berque, A. (۲۰۱۳). Thinking through Landscape (A. M. Feenberg-Dibon, Trans.). ...
  • Bormann, F. H. (۱۹۸۷). Landscape ecology and air pollution. In ...
  • Borrás, S. & Edquist, C. (۲۰۱۳). The choice of innovation ...
  • Bousquet, F., Castella, J., Trébuil, G., Barnaud, C., Boissau, S. ...
  • Brown, J., Mitchell, N. & Beresford, M. (۲۰۰۵). The Protected ...
  • Burgi, M., Ali, P., Chowdhury, A., Heinimann, A., Hett, C., ...
  • CARE, W. I. (۲۰۱۷). A Landscape Approach for Disaster Risk ...
  • Chia, E. L. & Sufo, R. K. (۲۰۱۶). A situational ...
  • Claval, P. L. (۲۰۰۴). The languages of rural landscapes. In ...
  • Collot, M. (۲۰۱۱). la pensée-paysage Lonrai. Bruxelles: Eurorpan sprl ...
  • Cosgrove, D. (۱۹۸۴). Social Formation and Symbolic Landscape, London: Croom ...
  • Cosgrove, D. (۱۹۹۲). Water, engineering and land-scape: water control and ...
  • Cosgrove, D. (۲۰۰۳). Landscape: ecology and semiosis. In H. Palang ...
  • Council of Europe. (۲۰۰۰). European landscape convention. CETS No. ۱۷۶. ...
  • Dabiri, M. & Masnavi, M. (۲۰۱۵). From Urban Development to ...
  • Daniels, S. (۱۹۸۹). Marxism, culture, and the duplicity of landscape. ...
  • De Block, G. (۲۰۱۶). Ecological infrastructure in a critical-historical perspective: ...
  • DeFries R. & Rosenschweig C. (۲۰۱۰). Toward a whole-landscape approach ...
  • Denevan, W. M. (۱۹۹۲). The pristine myth: the landscape of ...
  • Denier, L., Scherr, S., Shames, S., Chatterton, P., Hovani L. ...
  • Duff, G., Garnett, D., Jacklyn, P., Landsberg, J., Ludwig, J., ...
  • Duncan, N. & Duncan, J. (۲۰۱۰). Doing landscape interpretation. The ...
  • Dunning, N., Scarborough, V., Valdez, F., Luzzadder-Beach, S., Beach, T. ...
  • EEA. (۱۹۹۵). ‘Europe’s environment: the first assessment’, Copenhagen: European Environmental ...
  • Fairclough, G. & Londen, H. (۲۰۱۰). Changing Landscapes of Archeology ...
  • Fakuda-Parr, S. & Lopes, C. (۲۰۱۳). Capacity for development: new ...
  • Farina A. (۲۰۰۶). Principles and methods in landscape ecology. Dordrecht: ...
  • Feinman, G. M. (۱۹۹۹). Defining a contemporary landscape approach: Concluding ...
  • Folke, C., Hahn, T., Olsson, P., Norberg, J. (۲۰۰۵). Adaptive ...
  • Forman, R. T. T. (۱۹۹۵a). Land mosaics: the ecology of ...
  • Forman, R. T. T. (۱۹۹۵b). Some general principles of landscape ...
  • Forman, R. T. T. & Godron, M. (۱۹۸۱). Patches and ...
  • Forman, R. T. T. & Godron, M. (۱۹۸۶). Landscape ecology. ...
  • Freeman, O., Duguma L. & Minang, P. (۲۰۱۵). Operationalizing the ...
  • German, L., Mansoor, H., Alemu, G., Mazengia, W., Amede, T. ...
  • Gray, E., Henninger, N., Reij, C., Winterbottom, R. & Agostini, ...
  • Gunningham, N. & Sinclair, D. (۱۹۹۹). Regulatory pluralism: designing policy ...
  • Gupta, J., Termeer, C., Klostermann, J., Meijerink, S., Van den ...
  • Haber, W. (۲۰۰۴). Landscape ecology as a bridge from ecosystems ...
  • Hartshorne, R. (۱۹۳۹). The nature of geography: a critical survey ...
  • Harvey, C. A., Chacón, M., Donatti, C. I., Garen, E., ...
  • Harvey, C. A., Komar, O., Chazdon, R., Ferguson, B. G., ...
  • Herring, P. C. (۲۰۰۹). Framing Perceptions of the Historic Landscape: ...
  • Holling, C. S. (۱۹۷۸). Adaptive environmental assessment and management. NY: ...
  • Hoskins, W. G. (۱۹۵۵). The Making of the English Landscape. ...
  • Ingold, T. (۲۰۰۰). The perception of the environment: essays in ...
  • Johnston, S. Meija, B. & Vogel, S. (۲۰۱۷). The Landscape ...
  • Koffi, C. K., Djoudi, H. & Gautier, D. (۲۰۱۶). Landscape ...
  • Kolen, J., Renes, H. & Bosma, K. (۲۰۱۷). Research in ...
  • Kozar, R., Buck, L. E., Barrow, E. G., Sunderland, T. ...
  • Kutter, A. & Westby, L. D. (۲۰۱۴). Managing rural landscapes ...
  • Lebel, L., Anderies, J. M., Campbell, B., Folke, C., Hatfield-Dodds, ...
  • Lei, K., Pan, H. & Lin, C. (۲۰۱۶). A landscape ...
  • Lewis, P. (۱۹۷۹). Axioms for reading the landscape. In D. ...
  • Light S. S. (۲۰۰۱). Adaptive ecosystem assessment and management: the ...
  • Lovell, S. T. & Johnston, D. M. (۲۰۰۹). Creating multifunctional ...
  • Lowenthal, D. (۱۹۷۵). Past time present place: landscape and memory. ...
  • Lynam, T., Jong, W., Sheil, D., Kusumanto, T. & Evans, ...
  • Mansourian, S., Parrotta, J., Balaji, P., Bellwood‐Howard, I., Bhasme, S., ...
  • Masnavi, M. (۲۰۱۳). Environmental Sustainability and Ecological Complexity: Developing an ...
  • Masnavi, M. R., Gharai, F. & Hajibandeh, M. (۲۰۱۹). Exploring ...
  • Mason, R. & Avrami E. (۲۰۰۲). Heritage Values and Challenges ...
  • Mautz, R. K. & Sharaf, H. A. (۱۹۶۱). The philosophy ...
  • Meinig, D. W. (۱۹۷۹). The beholding eye: ten versions of ...
  • Milder J. C., Buck L. E., DeClerck F. & Scherr ...
  • Milder, J. C., Hart, A. K., Dobie, P., Minai J. ...
  • Molin, P. G., Chazdon, R., Ferraz, S. & Brancalion, P. ...
  • Naveh, Z. (۲۰۰۱). Ten major premises for a holistic conception ...
  • Naveh, Z. & A. S. Lieberman. (۲۰۱۳). Landscape ecology: theory ...
  • Olwig, K. R. (۲۰۰۲). Landscape, Nature and the Body Politic: ...
  • Oppel, A. (۱۸۸۴). Landschaftskunde (erläuternder Text zu II. Typische Landschaften). ...
  • Ostrom, E. (۱۹۹۹). Governing the Commons: The Evolution of Institutions ...
  • Pearson, D. M. & Gorman J. T. (۲۰۱۰). Exploring the ...
  • Pfund, J. L. (۲۰۱۰). Landscape-scale research for conservation and development ...
  • Pressey, R. L. & M. C. Bottrill. (۲۰۰۹). Approaches to ...
  • Pretty J. (۲۰۰۳). Social capital and the collective management of ...
  • Pretty J. N. (۲۰۰۲). Agri-culture: Reconnecting People, Land, and Nature. ...
  • Reed, J., Deakin, L. & Sunderland, T. (۲۰۱۵). What are ...
  • Reed, J., Van Vianen, J., Deakin, E. L., Barlow, J. ...
  • Reed, J., Van Vianen, J., Barlow, J. & Sunderland, T. ...
  • Reed, J. & Sunderland, T. (۲۰۱۶). COP۲۲ Special: What does ...
  • Rossler, M. (۲۰۰۶). World Heritage cultural landscapes: A UNESCO flagship ...
  • Ros-Tonen, M. A. F., Derkyi, M. & Insaidoo, T. F. ...
  • Rouwette, E., Vennix, J., Van Mullekom, T. (۲۰۰۲). Group model ...
  • Samuels, M. (۱۹۷۹). The biography of landscape. In D. W. ...
  • Sandker, M., Campbell, B., Ruiz-Pérez, M., Sayer, J., Cowling, R., ...
  • Sayer, J. A., & Wells, M. P. (۲۰۰۴). The pathology ...
  • Sayer, J. A. & Maginnis, S. (۲۰۰۵). Forests in landscapes. ...
  • Sayer, J., Margules, C., Boedhihartono, A. K., Dale, A., Sunderland, ...
  • Sayer, J., Sunderland, T., Ghazoul, J., Pfund, J., Sheil, D., ...
  • Scherr, S. J., Shames, S. & Friedman, R. (۲۰۱۲). From ...
  • Scheyvens, H., Shaw, R., Endo, I., Kawasaki, J., Ngoc, B. ...
  • Simmel, G. (۲۰۰۷). the philosophy of landscape Theory. Culture and ...
  • Spirn, A. (۱۹۹۸). The Language of Landscape. New Haven: Yale ...
  • Sunderland, T., Ehringhaus, C. & Campbell, B. (۲۰۰۷). Conservation and ...
  • Thurston, T. (۱۹۹۹). The knowable, the doable and the undiscussed: ...
  • Tress, B., Tress, G., Décamps, H. & Hauteserre, A. (۲۰۰۱). ...
  • Tress, B. & Tress, G. (۲۰۰۱). Capitalising on multiplicity: a ...
  • Troll, C. (۱۹۵۰). Die geographische Landschaft und ihre Erforschung. In ...
  • Tuan, Y. (۱۹۷۹). Landscapes of fear. NY: Pantheon Books ...
  • Tuan, Y. (۱۹۷۴). Topophilia: A Study of Environmental Perception, Attitudes ...
  • Vance, R. B. (۱۹۲۹). The concept of the region. Social ...
  • Vander Velde, B. (۲۰۱۴). Theory to practice for landscape approach. ...
  • Walter, R. K. & Hamilton, R. J. (۲۰۱۴). A cultural ...
  • Walters, C. (۱۹۸۶). Adaptive Management of Renewable Resources. Biological Resource ...
  • Weatherall, M. (۱۹۶۸). Scientific Method. London: English University Press ...
  • Wiens, J. A. & Milne, B. T. (۱۹۸۹). Scaling of ...
  • Wu, J. & Hobbs, R. (۲۰۰۲). Key issues and research ...
  • Wu, J. & Hobbs, R. (۲۰۰۷). Landscape ecology: the state-of-the-science. ...
  • Zonneveld, I. S. (۲۰۰۰). Count your blessings? Twenty-five years of ...
  • Zonneveld, I. S. (۱۹۹۰). Scope and concepts of landscape ecology ...
  • نمایش کامل مراجع