تحلیل شاخص های کمبود آب و شبکه حکمرانی آب در برنامه پنج ساله ششم توسعه ایران

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 316

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_WATER-12-2_022

تاریخ نمایه سازی: 29 دی 1400

چکیده مقاله:

در راستای تشدید بحران آب در ایران، علاوه بر عوامل اقلیمی و محیطی، مدیریت های نامناسب در زمینه مدیریت منابع آب در سه دهه اخیر، استفاده بی رویه از آب های سطحی و زیرزمینی، منابع آب کشور را با مخاطرات جدی روبه رو کرده است. به همین منظور در پژوهش حاضر، در ابتدا وضعیت بحران آب در استان های کشور با استفاده از دو شاخص پایداری آبی  WSIو  Falkenmarkمورد ارزیابی قرار گرفت. سپس مواد قانونی مرتبط با حکمرانی آب که به صورت مستقیم و غیرمستقیم در برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران آمده است مشخص شدند و در ادامه مورد تحلیل قرار گرفتند. در همین راستا، شاخص پایداری آب (WSI) و شاخص Falkenmark به ترتیب بر اساس متوسط سالانه تولید و مصارف آب و مقدار سرانه منابع آب تجدیذپذیر به تفکیک استان ها، محاسبه شد. نتایج پژوهش نشان داد که طبق شاخص پایداری آب (WSI)، از نظر میزان مصرف منابع آب، اکثر استان های کشور، در طبقه برداشت متوسط تا زیاد قرار می گیرند. بر اساس طبقه بندی مقادیر شاخص  Falmenmarkاکثر استان های کشور از نظر بحران آب در وضعیت بحرانی تا کمبود مطلق قرار دارند. علاوه براین، نتایج نشان داد که حکمرانی آب در کشور هم چنان به صورت سلسله مراتبی است و با رویکرد بالا به پایین و با تمرکز بر قدرت مدیریت دولتی اداره می شود. البته در برنامه ششم توسعه، وجود نهادهای غیردولتی و توجه به سازمان هایی با مشارکت مردمی در طرح های مدیریتی از نکات مثبت و امیدوارکننده حکمرانی آب به حساب می آید. جمع بندی نتایج تحقیق بر توجه هرچه بیش تر به نهاد های غیردولتی در بحث مدیریت منابع آب تاکید دارد و باید وظایف و مواد قانونی بیش تری در ارتباط با این نهادها در نظر گرفته شود.

نویسندگان

سید سعید نبوی

آبخیزداری، گروه آبخیزداری دانشگاه تربیت مدرس، نور،

رئوف مصطفی زاده

گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعیدانشگاه محقق اردبیلی

رقیه آسیابی هیر

آبخیزداری، گروه منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • افراخته ح، طهماسبی ا، عزیزپور ف، عسکری بزایه ف، ۱۳۹۶. ...
  • آسیابی هیر.، ر مصطفی زاده، ر.، رئوف، م.، سمعلی، ا. ...
  • آسیابی هیر، ر.، مصطفی زاده، ر.، رئوف، م.، و اسمعلی ...
  • ببران ص، هنربخش ن، ۱۳۸۷. بحران وضعیت آب در ایران ...
  • دولت یار م، گری ت، ۱۳۸۹. سیاست آب در خاورمیانه. ...
  • سالاری ف، قربانی م، ملکیان آ. ۱۳۹۴. پایش اجتماعی شبکه ...
  • شاه دشتی ع، عباس نژاد ا، ۱۳۸۹. ارزیابی اثرات زیست ...
  • شاهدی م، طالبی ف، ۱۳۹۲. ارائه چند شاخص کاربردی به ...
  • شیردلی ع، ۱۳۹۳. ارزیابی پایداری منابع آب ایران و حوزه ...
  • قربانی م، جعفریان و، یزدانی م، عبدالشاه نژاد م، ۱۳۹۵. ...
  • قربانی، م.، ده بزرگی، م. ۱۳۹۳. تحلیل ذی نفعان، قدرت ...
  • محمدی کنگرانی ح. ۱۳۹۱. معرفی تحلیل شبکه ای و کاربردهای ...
  • محمدی کنگرانی ح، حسین زاده م، ۱۳۹۵. بررسی ساختار و ...
  • مصطفی زاده، ر.، نبوی، س.، سلیمان پور، م.، آسیابی هیر.، ...
  • میرزائی م، ۱۳۹۴. عوامل مدیریتی بحران آب در ایران، طبیعت ...
  • میرنظامی س، باقری ع، ۱۳۹۶. ارزیابی سیستم حکمرانی آب در ...
  • Bodin Ö, Crona B, Ernstson H. ۲۰۰۶. Social networks in ...
  • Boelens, R.A., ۲۰۰۸. The rules of the game and the ...
  • Brandes U. ۲۰۰۵. Network analysis: methodological foundations (Vol. ۳۴۱۸). Springer Science & ...
  • Firdaus, A. ۲۰۰۷. Development of water stress index as a ...
  • Green O, Garmestani A, Van Rijswick H, Keessen A. ۲۰۱۳. ...
  • Hirschi C. ۲۰۱۰. Strengthening regional cohesion: collaborative networks and sustainable ...
  • Kenis P, Schneider V. ۱۹۹۱. Policy networks and policy analysis: ...
  • Klenk N. L, Hickey G.M, MacLellan J.I, Gonzales R, Cardille ...
  • Liu M, Wei J, Wang G, Wang F. ۲۰۱۶. Water ...
  • Rijsberman FR. ۲۰۰۶. Water scarcity: fact or fiction?. Agricultural Water ...
  • Ruess P. ۲۰۱۵. Mapping of water stress indicators. CE ۳۹۴K ...
  • Smakhtin V. ۲۰۰۴. Taking into account environmental water requirements in ...
  • Stein C, Ernstson H, Barron J. ۲۰۱۱. A social network ...
  • Thakur JK, Neupane M, Mohanan AA. ۲۰۱۷. Water poverty in ...
  • Wilson, N.J., ۲۰۱۹. “Seeing Water Like a State?”: Indigenous water ...
  • نمایش کامل مراجع