صفات معماری خوب، با تامل در معنای ساختن

بیان مساله: ساختن، از پرکاربردترین واژه ­ها و بنیادی ­ترین کنش­ ها در معماری و زندگی انسان است. این واژه در ادبیات فارسی، از غنا و زایندگی بالایی برخوردار است. تامل و تعمق در معنا و ریشه «ساختن»، می ­تواند ما را به منبعی اصیل و جوشان متصل نماید تا کثرت معانی در منظومه ­ای هم­بسته، بتواند ضمن پوشش گستردگی حوزه­ های مرتبط با معماری، آنچه را ذات معماری در جستجوی آن است، به دست دهد و صفاتی برای تشخیص و ارزیابی معماری خوب (مطلوب) فراهم کند.سوال تحقیق: در راستای این هدف، دو پرسش اصلی پژوهش می­توانند این­گونه صورت ­بندی شوند: ۱) چه نسبتی میان ساختن و معماری وجود دارد؟ ۲) معناشناسی ساختن، چگونه می­تواند صفات معماری خوب را نمایان کند؟اهداف تحقیق: در این مقاله تلاش شده است با توجه به پیوند عمیق ساختن و معماری، و با تامل در معنای حقیقی ساختن، صفات یا معیارهایی برای معماری مطلوب و خوب، به دست آورده شود.روش تحقیق: این پژوهش از نظر رویکرد، کیفی است. روش تحقیق آن، توصیفی- تحلیلی بوده که مبتنی بر فقه­اللغه (فیلولوژی) و استدلال منطقی است. در بخش نخست مقاله که توصیفی است، تلاش شده است با استفاده از لغت­نامه­های معتبر فارسی و فرهنگ­ های ریشه­ شناختی، معانی مختلف و سیر تحول تاریخی معنای ساختن روشن شود. در بخش دوم مقاله که تحلیلی و استدلالی است، سعی شده است با تامل در معانی و ریشه­ های واژه ساختن و تحلیل مفاهیم صریح و ضمنی وابسته به آن، صفات و مولفه­هایی که با معماری خوب نسبت دارند، استنباط و استخراج شوند.مهم ­ترین یافته ­ها و نتیجه­ گیری تحقیق: با توجه به معناشناسی درزمانی و هم­زمانی ساختن، می­توان آن را اجمالا «آماده کردن جهان از طریق تالیف، برای کمال انسان» تعریف کرد. ساختن، در دو ساحت (بیرونی و درونی) روی می­دهد که ملازم یکدیگرند و یک دور استعلایی را تشکیل می­ دهند که هر یک، دیگری را تعالی می­بخشد. معانی متعدد ساختن، وجوه و مصادیق امری واحدند و از این رو، ساختن، مشترک معنوی و امری یکپارچه و وحدت­یافته است. ویژگی تالیفی ساختن، اساسی­ترین وجه ساختن است که مفاهیمی مانند صلح و توافق، سازگاری و اکتفا را در پی دارد. این وجه مهم ساختن، به­دلیل توجه مفرط به یک موضوع، در معماری دوره معاصر، به فراموشی سپرده شده است. از سوی دیگر، مقصود و هدف ساختن که زمینه سازی برای کمال آدمی است؛ در دوره معاصر مورد غفلت واقع شده است. از آنجا که معماری، یکی از عرصه ­های ساختن است، باید با آن، همتا شود و حدود و قیود ساختن، در آن نیز جاری باشد. تصور رایج امروزی از ساختن، منحصر به معانی ایجاد، تبدیل و تغییر، که هیچ ­یک به خودی خود، ارزش نیستند. در حالی­ که تامل در تمامیت معنایی ساختن، تصویری را بر ما می­ نمایاند که شامل صفات مختلف وجودی و ارزشی است که می­ توانند ساختن (به معنای رایج) را به درستی مقید کرده و از این طریق، آن را تعالی دهند.