خلیج فارس در سفرنامه های دوره فتحعلی شاه قاجار

تاریخنگاری جدید خود را نیازمند انواع منابع می داند. یک دسته از این منابع، به ویژه برای پژوهشدر تاریخ اجتماعی، سفرنامه ها هستند که از طریق آنها می توان به اطلاعات ارزشمندی دستیافت؛ اطلاعات و مسائلی که در تاریخ ها همزمان یا اساسا انعکاس نیافته و یا کمتر مورد توجه قرارگرفته است. با توجه ب ه این که ایران از دوره صف ویه با افزایش چشمگیر سفرهای خارجه وسفرنامه های آنان روبروست- امری که در روزگار قاجار به اوج خود میرسد – سفرنامه ها را می توانبه عنوان دسته ای از منابع بسیار مهم برای مطالعه تاریخ این دوران مورد توجه قرار داد. هرچند بهاطلاعات سفرنامه ها باید با دیدی انتقادی نگریست و حتیالامکان در مقایسه با منابع دیگر درستیاطلاعات آنها را سنجید. مقاله حاضر در پی آن است تا تصویری از وضعیت خلیج فارس در دوره یفتحعلی شاه قاجار بر اساس سفرنامه های نوشته شده توسط مسافران اروپایی به دست دهد. درنگارش این مقاله از سفرنامه های اولیویه، ژوبر، کاردان، تانکوانی، دروویل، ملکم، وارینگ، جونز،موریه، اوزلی، کینیر، فریزر، ولف، باکینگهام، کونولی، بارنز و دوکوتزوبوئه استفاده شده است.