واکنش عملکرد و برخی ویژگی های مورفوفیزیولوژیک مرزه (Satureja hortensis) به تاریخ کاشت و سطوح آبیاری در منطقه بیرجند

به منظور تعیین میزان آبیاری و تاریخ کاشت مناسب گیاه مرزه، آزمایشی در سال زراعی ۹۶-۱۳۹۵ در بیرجند به صورت کرت های خردشده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. میزان آبیاری به عنوان عامل اصلی در چهار سطح (۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ درصد تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A در فواصل آبیاری پنج روزه) و تاریخ کاشت در سه سطح (۲۶ اسفند، ۲۱ فروردین و ۱۵ اردیبهشت) به عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که تیمار ۲۵ درصد تبخیر از تشتک، کارایی مصرف آب اندام های هوایی را ۶۹ درصد نسبت به تیمار ۱۰۰ درصد تبخیر از تشتک افزایش داد. اثر تاریخ کاشت بر تمامی صفات مورد مطالعه معنی دار بود، به طوری که بیشترین ارتفاع بوته، تعداد شاخه جانبی، وزن خشک سرشاخه های گلدار و اندام های هوایی، کارایی مصرف آب سرشاخه های گلدار، اندام های هوایی و اسانس و عملکرد اسانس از تاریخ کاشت ۱۵ اردیبهشت به دست آمد. همچنین، بیشترین درصد اسانس و محتوی نسبی رطوبت برگ به تاریخ کاشت ۲۱ فروردین تعلق داشت. برهمکنش آبیاری و تاریخ کاشت نشان داد که بیشترین تعداد شاخه جانبی در بوته (۲۸/۳۱) در تیمار ۱۰۰ درصد تبخیر از تشتک و تاریخ کاشت ۱۵ اردیبهشت و کمترین آن (۷۴/۱۸) در تیمار ۲۵ درصد تبخیر از تشتک و تاریخ کاشت ۲۶ اسفند مشاهده شد. نتایج این آزمایش نشان داد که با در نظر گرفتن کارایی مصرف آب، جهت دستیابی به حداکثر عملکرد کمی و کیفی مرزه در منطقه بیرجند می توان از تاریخ کاشت ۱۵ اردیبهشت و آبیاری بر اساس ۲۵ درصد تبخیر از تشتک در فواصل آبیاری پنج روزه استفاده نمود.